geri dönüşüm

1. (gbkz: tüketmiyoruz kampanyası) gibi önemli bir konuyla birlikte bence konuşulması gereken bir diğer çevreci terim geri dönüşüm. evet, tüketmiyoruz kampanyası ile ihtiyacımızdan fazlasını tüketmiyoruz fakat tükettiklerimizden geriye ne kalıyor? doğada binlerce yıl kaybolmayıp kirlilik oluşturan çöpler mi?

geri dönüşüm 3 r adı verilen prensiplerin üçüncüsüdür: reduce (kaynak azaltımı) (ybkz: yani tüketmiyoruz kampanyası bi nevi) , reuse (yeniden kullanım) ve recycle (geri dönüşüm)

kağıt, cam, plastik, metal, kompozit (karton süt ya da içecek kutuları) başlıca geri dönüşebilen maddelerdir. bu maddelerin geri dönüşümüyle su ve enerjiden tasarruf edilir, çevre kirliliği önlenir. hammadde korunduğu için ülke ekonomisine katkı sağlanmış olur. yani çöp milli servetimizdir.

buraya kadar teknik bilgiydi. iyi hoş güzel spleencim peki nasıl olacak bu işler?

ilk adım evde iki adet çöp oluşturmak; birincisi organik atıklar ikincisi geri dönüşüm atıkları.

camı geri dönüştürmek sanırım içlerinde en kolayı; çünkü bu zamana kadar gezdiğim şehirlerin çoğunda cam kumbaralardan gördüm.

kağıdın geri dönüşümü ise sanırım benim takıntım. çöpe atıp organik atıklarla kirlenip geri dönüşemeyecek hale gelen kağıtlara orman yangınları gibi üzülüyorum. çok kağıt tüketiyoruz ama lütfen kağıdı geri dönüştürelim.

plastik de aşırı değerli bir kalem geri dönüşüm konusunda çünkü petrole dayanıyor. damacana ve su şişesi kapakları kaliteli plastik ve geri dönüşüme en uygun plastiklerden. tabii ki pet şişeler de öyle. lisedeyken bir arkadaşım geri dönüşüm fabrikasını ziyaret ettiğinde orada çalışanlara sormuşlar, biz ne yapalım diye. onlar da pet şişelerin kapağını kapatıp atmayın bize yeter demiş oradaki abla. çünkü plastikleri ezen press makinesinin dişlilerine takılıyormuş o kapanan kısım ve makine durup o sıkışıklık nerde diye arıyorlarmış. bu da bi bilgiydi işte.

göz ardı ediliyor ama maden suyu şişelerinin metal kapakları da geri dönüşebilir, tıpkı metal kola şişeleri vs gibi. onları da biriktirebilirsiniz.

piller de çevre kirliliğini önlemek için ayrı atılması gereken en önemli şeylerden biri. genel olarak eczanelerde atık pil kutusu oluyor. eczane demişken tarihi geçmiş ilaçları da çöpe değil eczanelerdeki tıbbi atık kutularına atmak lazım.

ben bu geri dönüşüm işini annemden öğrendim. kendisi bu konuda çılgın bir kadındır ve dünyaya karşı sorumluluğumuz olduğunu söyler. evimizde mutlaka bu atıklar için yer bulur, oluştururdu. çok uzun süre bi geri dönüşümcü amca gelip bir küçük kamyoneti doldurup gitti bizden. evet bir kamyonet eşya çıkıyordu. daha sonra taşındığımız semtte (balçova bu arada, izmir) geri dönüşüm kutuları var ve şimdi çok biriktirmeden her dışarı çıktığında azar azar atıyor o kutulara. ayrıca bazı büyük migroslarda da var geri dönüşüm kutuları ve migros kartınızla attığınız zaman puanlar karşılığı hediyeler var; bez ya da geri dönüştürülmüş plastik çanta ya da sizin adınıza dikilen bir fidan şeklinde. ben şimdi kendi evimde bez çantada biriktiriyorum camlarımı mesela.

yaa işte böyle. (link: http://www.cevko.org.tr/index.php?option=com_content&task=view&id=268&Itemid=257 şuraya bir de güzel bir link) bırakıp gideyim ben.

2. kesinlikle bu konuda bilinçlenmemiz lazım geri dönüşüm çevre için olduğu kadar gerek birey gerekse ülke anlamında çok şey demek. bizim çöp olarak gördüğümüz her şey aslında geri dönüşüm için birer kaynak.

uzun süredir evde kendi kullandığım ürünlerin ambalajlarını gruplandırıp elimde poşetle gidip iki sokak ötedeki kutuya atıyorum diye, birileri adımı çöpüyle dolaşan kıza çıkarsa da en sonunda mahalleye katı atık kutusu geldi ben de rahat ettim (gizlinot: swh )

yalnız cam atıklar için olan kutu sayısı kesinlikle daha da artırılmalı. çünkü bizim insanlarımız kutu doluysa az ilerideki yere götürmeye üşenerek oraya bırakıveriyor. hele ki orada öylece bırakılanlar bir de kazara kırılırsa hem sokak hayvanları hem de bizler için büyük tehlike. bunları da düşünerek harekete geçsek, bir de maden suyu vs gibi şişelerdeki içeceklerin metal kapaklarını çıkararak cam atık kutusuna atarsak kesinlikle çok daha faydalı bir iş yapmış oluruz. sadece biraz dikkatli olmak ve düşünceli hareket etmek yeter aslında.

3. atmayı hiç ama hiç sevmiyorum. tüketim toplumu olayına zaten tepkiliyim kendimi bildim bileli dikkat etmeye çalışırım. hem insanlığa zarar hem bana hem çevreye. zaten belediyeler her köşeye dönüşüm çöpleri -cam, plastik, karton vs- koyuyor 5 dakika ayırıp koysak belki ilerideki torunumuzun torunu daha rahat yaşar. hele pillerin çok zararlı olduğunu okumuştum 1 pil tonlarca suyu kirletip temizlenemez hale getiriyor. belki biz bir şekilde yaşar ölürüz ama ilerde neslimize bir dünya bırakabilmek adına biraz dikkat etmeli diye düşünüyorum.

evde yaptıklarıma gelirsek; elimden gelen her şeyi geri dönüştürmeye çalışıyorum. o çok sevdiğim siyan bluzun rengi mi attı ? hemen 3 liraya bir kumaş boyası al at makinaya yeni bluz.

pantolonumun dizi mi yırtıldı al şu şekilli yamalardan dik yeni model diğer alternatif diz kısmı falan ise iki bacağında aynı yerini zikzak yada yan dikiyorum modeli gibi duruyor =)

güzel kokuları seviyorum tütsü falan yakmaya bayılıyorum. kızılay maden suyunun şişeleri var ya hani (gizlinot: diğerlerinin üzerinde markanın baskılı bir şekilde ismi yazıyor ama bu şişe sade dümdüz) akrilik boya alıyorum istediğim renklerde boyuyorum ojeyle renklendirip şekil veriyorum kazıyarak kalp falan yapıyorum içine tütsüyü atıyorum hem dekoratif hen dönüşüm hem emek =) yine bu şişeleri küçük vazo yada küllük olarak kullanabilirsiniz =)

böyle çok dönüşüm var aklıma geldikçe eklerim.

4. kesinlikle geri dönüşüm hafife alınsa da ağırlık verilmesi gerekiyor, üzerinde ciddi düşünülmesi, yaptırım yapılması gerekiyor. Aksi takdirde gerçekten de değil ülke gezegen değiştirmek zorunda kalıcaz.

5. bu girdide sadece kağıt geri dönüşümü üzerine hem bireysel hem de ailecek neler yapıyoruz kısaca ondan bahsedeceğim. ilham olmasını umuyorum. :)

öncelikle evde topladığımız kağıtları babam iş yerindeki geri dönüşüm kutusuna götürüyor. evimizden her hafta orta boy ile büyük boy poşet arası geri dönüştürülebilir kağıt çıkıyor. peki neler topluyoruz?

-sigara paketinden tutun da ilaç kutularına kadar. tuvalet kağıtlarından geriye kalan karton rulodan tutun da market fişlerine kadar. kıyafetlerdeki karton etiketlerden çayların karton kutularına kadar. mesela annem geçen gün tarihi geçmiş ilaçları ayırdı. 25 kutu çıktı. hepsini karton kutularından ayırdım ve dönüşüm poşetine attım.

-annem artık ihtiyacı olmayan nota çıktılarını ayırıyor.

-babam apartman kapısının önüne konulan broşürleri toplayıp bu poşete ayıyor. yerde çöpe dönüşmesindense bu daha iyi.

peki ben öğrenci olarak neler yapıyorum?

-dönem boyunca dağıtılan tüm ders izlencelerini ve fotokopi kitaplarımı dönem sonunda bu poşete ayırıyorum.

-yeni kağıt kullanmak yerine tek tarafı temiz ve kullanılabilir durumdaki kağıtları müsvedde olarak ayırıyor ve değerlendiriyorum.

-hocaların sınıfta dağıttıkları kağıtları veya feedback olarak geri verdikleri kağıtları da atmıyorum ve değerlendiriyorum.

-sınav için tuttuğum notları da geri dönüşüme ayırıyorum.

-ödevler çıktı olarak istenildiğinde önlü arkalı olarak alıyorum çıktımı.

-elimdeki bütün defterleri verimli bir şekilde kullanmaya özen gösteriyorum.

kısacası aklınıza gelebilecek her şeyi evde ayırmaya çalışıyoruz. dediğim gibi evde her hafta orta-büyük boy arası kocaman bir poşet geri dönüşüme gidiyor. her hafta bir evden bu kadar kağıt çıkınca şahsen başka evlerde ne kadar kağıt dönüşüme yollanabilirdi diye düşünüyorum. keşke bu konuda daha bilinçli olabilseydik. çünkü kendi evimden çıkan miktarı görünce ne kadar önemli olduğunu anlıyorum. ben de öğrenci olduğum için kağıt kullanımım çok fazla oluyor. bu şekilde küçük de olsa katkı sağlamaya çalışıyoruz. eğer aklıma gelen bir şey olursa sonradan girdiyi düzenlerim.

6. çevreye karşı aşırı duyarlı birisiyim, nereden ve nasıl oluştu bilmiyorum ama iyi ki de oluşmuş. kendimi bildim bileli evde geri dönüşüm yaparız ve bunu başlatan küçük ben oldu. ambalaj atığı, kağıt, plastik, cam vb. şeyleri koyduğumuz ayrı bir çöpümüz var. oturduğumuz sitede de geri dönüşüm kutusu var, buraya atıyoruz. arkadaşlarımın evine gittiğimde bizim evden çıkan ambalaj atığından en az 2 kat fazlası çıktığını gördüm. neden geri dönüşüm yapmıyorsunuz dediğimde uğraşamam dediler. uğraşılıcak ne var asla anlamıyorum. ayrı bir çöpe koymak ve bunu ayrı bir çöpe atmak bu kadar zor değil. ülkemiz bir çok konuda eksik olduğu gibi bu konuda da eksik. sokaklarda çok nadir geri dönüşüm çöpleri bulunuyor. üzücü bir durum.

7. Ülkemizde yeterince önem verilmese de , çok da kötü olduğumuzu düşünmediğim çevreye faydalı eylem. Belediyeler her yerde artık geri dönüşüm kumbaraları koyuyor. Tabi her ev çöpünü yeterince ayırıyor mu , hayır. Yavaş yavaş daha bilinçli olacağımıza inanıyorum. Bu konuda belki bir almanya olamayız ama ülkece geri dönüşüm oranımızı %50 lere çıkarabiliriz. Herkes eşine , dostuna söylese , sokakta gördüğü plastikleri gücü ve zamanı olduğunca toplasa ve kumbaralara atsa yine de çok büyük fark yaratır. Ayrıca eş dosta plastik okyanusu gibi belgeselleri tavsiye edebiliriz. İzledikten sonra kimsenin eskisi gibi umursamaz olabileceğini sanmıyorum.

Son olarak öğretmenlerimize çok iş düşüyor. Yeni nesile elimizden geldiğince bu konuda farkındalık kazandırabiliriz.

8. Aynı zamanda bir grup hepsi albümünün adıdır.

9. 2010 yılında çıkmış bir grup hepsi albümü. gülçin ergül gruptan ayrıldıktan sonra kalan üç grup üyesinin yayınladığı ilk ve son albümdür. dergi şeklinde cd formatında yayınlanmıştır. ilk üç albümünü stardium'dan çıkaran grup, bu albümle dokuz sekiz müzik'e geçmiştir. albümün ilk klibi yeter (gizlinot: yönetmen süleyman yüksel), ikinci klibi gülçin'e gönderme olduğu düşünülen canıma değsin (gizlinot: yönetmen serdar seki), üçüncü klibi nükleer (gizlinot: yönetmen gözde kural), dördüncü klibi de nükleer'in klibinden tam bir yıl sonra 2011'in sonunda uğraşma'ya (gizlinot: yönetmen gülşen aybaba) gelmiş ve bu kliple albüm dönemi kapanmıştır. nükleer klibinin çıktığı dönemlerde winx club'ın sihirli macera filmi için ''harikalar diyarı'' isimli bir aydilge şarkısını kaydedip kliplendirmişlerdir. albümdeki şarkılara gelirsek, 2009 yazında gülçin ayrılır ayrılmaz ''yıkılmadık ayaktayız'' mesajı olarak alelacele çıkarılan sır daha temiz bir düzenlemeyle bu albümde yerini bulmuş. cemre'nin yazdığı canıma değsin ve aptal kafam şarkıları, bir fame aranjmanı ''unutma'' başarılı düzenlemelerine rağmen grup tarihinin en zayıf şarkıları, erkin aslan imzalı nükleer ve soner sarıkabadayı imzalı uğraşma grup tarihinin en başarılı şarkıları diyebiliriz. grup bu albümle 17. kral tv müzik ödülleri'nde en iyi grup ödülüne aday gösterilmiş, fakat ödülü o yıl durma yağmur durma ve sen gidiyorsun şarkılarıyla fırtınalar estiren gripin'e kaptırmıştır.

(link: https://www.youtube.com/watch?v=6rLKXfrbsQA grubun en yakın tarihli performansı, işte benim stilim all star programından ''uğraşma'', 2015)

10. keşke tüketmiyoruz kampanyasının altında bu başlık da pinli dursa. ihtiyacımız kadarını tüketmek çok güzel ama acaba tükettiğimiz şeyleri ne kadar geri dönüştürüyoruz? geçenlerde ülkemizin dışardan parayla geri dönüştürülmüş çöp aldığını öğrendim (link: https://www.greenpeace.org/turkey/blog/dunyanin-bunalimi-plastik-atik-ithalati/ ) içim acıyor böyle şeylere gerçekten. ülkemizde nerdeyse kimse çöpünü ayrıştırmıyor, ayrıştırsa bile atacak geri dönüşüm kutusu yok. neden dışarıdan çöp alacağımız parayla mahallelerimize geri dönüşüm kutuları koymuyoruz? neden en basit çözüm yerine en kirli olanını seçiyoruz hep? bir de şimdi plastik eldiven furyası çıktı az plastik çöpümüz vardı zaten her yer yol kenarları plastik eldiven/maske dolu. of süslüler of n'olur elinizden geldiğince geri dönüşüm yapın. ben evimde çöplerimi ayrıştırıp yarım saat uzaklıktaki bildiğim en yakın geri dönüşüm kutusuna götürüyorum geri dönüştürülebilir atıklarımı. n'olur böyle bir imkanınız varsa yapın. yoksa da yine de ayırıp atın. çöplerden geri dönüştürülebilir atık toplayan çok fazla emekçi insanımız var. çoğu kişi onları mahallesinde istemez ama bizlere nasıl bir iyilik yaptıklarının farkında bile değiller.