kadın ve bilim

1. Bilim koca bir derya deniz. Eğer bir bilim dalında oturup sohbet etmek / tartışmak için o konuda illa ki belli bir uzmanlık olması gerekir diye düşünüyorum. Sözlükte her çeşit insan var, bir o kadar meslek bir o kadar da uzmanlık alanı var. Bu kadar çok çeşitlilik varken ne kadar sağlıklı bir tartışma ortamı olur? Ben burda şizofreni tedavisinde bilişsel davranışcı yaklaşımları tartışsam kaç insan anlayabilir ki? ilgili olan insanların zaten az çok bir akademik çevresi var. Şahsım adına Bilim konuşacağım zaman onlar yetiyor da artıyor bile.

2. kadın ve teknoloji başlığı açmaktansa düşüncelerimi buraya yazacağım başlık.

ben de bu algının biraz bizim yüzümüzden olduğunu düşünüyorum. sözlüğün eğitim seviyesi,kültürel seviyesi yüksek olmakla birlikte elbette kimse burada atom parçalamak zorunda değil. bütün gün kod yazan ya da bilimsel araştırma yapan insanın burada yüzeysel konularla kafa dağıtması çok normal. kimse ispatlamak zorunda değil.

ama ben ekşi sözlük yazarlarını daha az sevmeme rağmen onlardan daha çok bilgi ediniyorum. şöyle açıklayayım mesela teknolojik konularda bazı başlıkları burada bulamıyorum. en basitinden telefon modelidir kameradır diğer aletlerdir kullanıcı yorumlarına ulaşmak istiyorum. ben neden yazmıyorum? çünkü bilgim olduğu konuda ve zaman da yazmak istiyorum yeterli düzeye ulaştığımda. biz bilgisayar,telefon,kamera diğer aletleri kullanmıyor muyuz mesela? e kullanıyoruz. neden bilgi paylaşımı yapmıyoruz? en basit örneği verdim.

şeyma subaşından bıktık denilse de her yerde o konuşuluyor. başka konuyu tercih etmek bizim elimizde. gelin konu dışını el birliğiyle çeşitlendirelim. sadece aşk meşk falla dolu olmasın

3. Bilim tarihine baktığımızda kadınların bilim insanı olmakta zorlandıklarını söylemek güç değil, çünkü bilim insanı olmaya giden yol daima cinsiyete, yaşanılan yere, zamana bağlı olmuştur. Kadınlar ayrıca sadece bilimde değil, siyasi kararlarda, politikalara yön vermede, teknolojiye hakim olmada ve ekonomik iktidar kesimlerinde de yokturlar.

Bilim insanı olamamaları ve bilimsel bilgiye ilgi duymamalarının tam doğru tespitleri için hiç şüphe yok ki güçlü sosyolojik çalışmaların yapılmasına ihtiyaç var ama şahsi fikirlerimi paylaşmam gerek:

Öncelikle tarih boyunca kadının en büyük rolü insanlığın devamı için gerekli olan doğurganlığı hayatı boyunca birincil görevi olmuştur. Bununla da kalmayıp doğumdan sonraki bakım süreci de ebeveynlerden kadının omuzlarındadır. Erkeğin daha kaslı ve güçlü vücudu tarihin bu ilk zamanlarında ona avcı ve toplayıcı olma görevini vermiştir. Dolayısıyla doğayla iç içe olan, bitkileri ve hayvanları öğrenmek hatta gezegenleri ve hareketlerini keşfetmek zorunda olan erkekler olmuştur ve bilim dünyasına hoş gelmiştir.

Tarım devriminde kadının rolü değişse de evde birinin kalması gerektiğinde hiç şüphe yok ki bu yine kadın olmuştur.

Orta çağdan hemen önce doğuda diri diri gömülen kadınlar, orta çağ avrupasında din otoritelerinin baskılarıyla beraber cadı olarak nitelendirildiler. Bilim, sanat bi’ kenara, sosyal hayatta varlıklarını kabul ettirmeleri söz konusu değildi. Geliyoruz orta çağ sonrası doğuya tekrar; İslamiyet hızla yayılırken, dünyaya barış ve güzel ahlakın geleceğini sanırken, kadınlara bu sefer dediler ki siz ikiniz anca bir erkek edersiniz. Bir kadının şahitliği bir erkeğin şahitliğine denk değildir.

Tüm bu eşitsizliğin, itilmişliğin ve hor görülmenin sonucu olarak, daha sözünün bir erkek kadar değerli bulunmadığı kadın, bilimsel bilgi üretecek ve kabul görecek ha?

19. yy sonlarına geliyoruz. Dünya çalkalanıyor milliyetçilik akımları, demokrasi vs., bakıyorsun kadının bırakın seçilme hakkını, islam hükmü paralelinde daha seçme hakkı yok. yönetimde söz sahibi olma ihtimali belki anca konuşuluyor. Sonra Bakıyorsun dünya siyasi tarihine, kadınların seçme ve seçilme hakkını tam olarak elde etmesinin tamamlanma mevzusu 1949’lara denk geliyor. Günümüzden henüz 60-70 yıl uzağa yani.

Hal böyleyken, söylediğine güven konusunda tüm dünya “henüz” hemfikirken (henüz, çünkü bilimsel bilgi kümülatiftir ve günümüz teknolojisinden önce bilimin kayda değer ilerlemesi 3-5 yılda gerçekleşen bir şey değildir) kadının bilime katkıda bulunmadığından ve bilimsel düşünme tarzına sahip olamamasından hayıflanmayı anlarım ama kadınlara sitem etmek bu kadar erkek egemen bir süreçte haksızlık gibi geliyor bana.

Bilimin gelişmesindeki kadının rolünün zayıflığının kadın olmakla bir ilgilisi yoktur bunun en büyük kanıtı belki de afrikalı siyahlardır. Amerikada çokça tartışıldı hatta tartışmaya devam eden bazı kesimler hala daha var. Söyledikleri şu: “madem bu kadar zekiler, yetenekliler neden tarihte bunlardan bilim insanı çıkmıyor?” e sen iş gücü ihtiyacın doğar doğmaz insanları köle yapmışsın; yıllarca ırkçı davranıp hor görmüşsün; fiziksel işlerle sınırlamışsın; okuma yazma öğrenmesine bile izin vermemişsin. Hayır ne bekliyordun?

Bugün, kadının bilime katkısı akademik ortamdaki “sayısıyla” ölçülüyor. Özellikle sosyal bilimlerde ve psikoloji alanında bu sayı erkeklerinkinden fazla ama matematik tabanlı bölümlerde geride kalmış görünüyor. Bu sayının da artacağını düşünüyorum çünkü bizim ülkemizde kadınlara “layık” görülen artık sadece sosyal bilimler ya da eğitim bilimleri bölümleri değil, mühendislik gibi erkek egemen alanlarda da kendilerini göstermeleri çok garipsenmiyor. Ben hala daha akademik ortamlarda yayına layık makalelerin bile çalışma sahibinin cinsiyetine bakılarak yayınlanması noktasında geri durulduğunu duyuyorum.

Çok uzun olmayan bir süre içinde bile hem tüm dünyada hem ülkemizde hızlı ilerledi kadınlarımız ama alacakları daha çok yol var.

Günlük sohbetlerine bilimi, sanatı ve sporu taşımaları da kısa sürede artacaktır, inanıyorum.

4. Regl ağrısı için herhangi bir girişimde bulunmayan "bilim"in içindeki tüm kadınlara kızgınım açıkçası. Elim ayağım çekildi bir titreme geldi yazarken.

5. Albert einstein, marie cruie, wilhelm konrad roentgen, nikola tesla, rene descartes, robert hooke, isaac newton, johannes kepler, robert boyle, edward jenner, alessandro volta, antoine laurent lavoisier, louis pasteur. Oh be rahatladım.