tomris uyar

1. öykü yazarı ve çevirmen. ikinci yenilerden bahsediyorsak tomris uyar'a değinmeden olmaz. turgut uyarın'ın eşi deyip geçilir ama ilk evliliğini ülkü tamer'le yapmıştır. bir kızları olmuş ve henüz bebekken ölmüş(gizlinot: yanlış hatırlamıyorsam). bu olaydan sonra ilişkilerini toparlayamayıp ayrılmışlar. ülkü tamer ile evliyken aşık olmuş cemal süreya'ya, cemal süreya da ona tabi. ikisi de evliymiş ve ikisi de birbiri için boşanmışlar. denir ki cemal süreya en güzel şiirlerini tomris için yazmış. üç yıl sürmüş ilişkileri sonra ayrılmışlar. turgut uyar'la tanışması da ülkü tamer'le evli olduğu dönemde olmuş ama aralarında bir şey yok o zamanlar. tomris'in cemal süreya'dan ayrılmak üzere olduğu zamanlarda turgut uyar da eşinden ayrılıyormuş. asıl yakınlaşmaları bu dönemde olmuş, edebiyat üzerine mektuplaşmaya başlamışlar. yedi yıldır şiir yazmayan turgut uyar, tomris'in teşviğiyle tekrar yazmaya başlamış. turgut uyar çok korkmuş onu kaybetmekten ilişkileri boyunca. haksız da sayılmazmış çünkü tomris uyar'ın hayranları saydıklarımla sınırlı değil. bir de edip cansever var (gizlinot: ve belki daha niceleri). ama dostluktan öteye gitmemiş edip cansever'le ilişkileri ve edebiyat alanında birbirlerinden çok etkilenmişler.

yazarlığını yorumlayacak kadar okumadım kendisini. lisedeyken okul dergisi için bu konuyla ilgili bir yazı yazmıştım, aklımda kalanlar bunlar. yoksa paylaşılacak nice şiirler, anekdotlar var konuyla ilgili. uykulu kafayla bu kadar yazabildim bir kusurum varsa affola.

2. kıskanç bir kadın değilimdir ancak onun yerinde olmayı çok isterdim. düşünün ki turgut uyar'la evlisiniz, cemal süreya'yla bir aşk yaşamışsınız ve edip cansever her doğum gününüzde size bir şiir armağan ediyor. (link: http://epigraf.fisek.com.tr/?num=68 yaş değiştirme törenine yetişen öyle bir şiir)

3. tanım: ikinci yeni'nin gelini

o olmasaydı ikinci yeni olur muydu şüphelerim var açıkçası. hep 3 güzel adamın ona yazdıklarını okuyoruz biraz da tomris uyar sevdalıları için ne demiş onlara bakalım.

(link: http://www.suslusozluk.net/b/cemal-s%C3%BCreya cemal süreya) için: “her akşam işten çıkıp şıp diye eve damlıyordu cemal süreya'. bir gün tomris uyar, 'biraz gez dolaş, arkadaşlarınla falan buluş’ dedi.

ertesi gün geç geldi cemal süreya, daha ertesi gün de, hep geç geldi. bu akşamlardan birinde, örtü silkelemek için pencereyi açan tomris, apartmanın girişinde oturan cemal’i gördü ve gerçek ortaya çıktı. her akşam iş çıkışı eve geliyor ama aşağıda oturup ‘gecikiyordu’ cemal süreya…

(link: http://www.suslusozluk.net/b/turgut-uyar turgut uyar) için: “… turgut beni her an elinden kaçıracakmış gibi gereksiz bir kaygıyla yıpranacak, ben de hiçbir rekabetin söz konusu olmadığı bir alanda boyuna birinci seçilmekten yorulacaktım…”

(link: http://www.suslusozluk.net/b/edip-cansever edip cansever) için: “sevgililik ya da aşk duygusu zamanla yara alabiliyor, örselenebiliyor, bitebiliyor. bitmeyen tek aşkın, gerçek ve lirik bir dostluk olduğunu edip cansever öğretti bana.”

4. ikinci yeni'nin gelini falan değil, başarılı bir yazar ve çevirmendir.

özellikle gezi zamanlarından sonra şiirsokakta hareketiyle beraber şiir popüler kültür malzemesi haline geldi. onlarca güzel şiir kitabı olan turgut uyar'ın ısrarla ve sadece göğe bakma durağı ile anılması bile bu (gbkz: şiir merakı)nın ne kadar sığ, öze inmekten aciz ve bir "kültürlü ve derin olduğunu gösterme aracı" olduğunu gösteriyor. twitter'da elli tane turgut uyar, edip cansever, sezai karakoç hesabı takip edip onların "gitti kadın...sustu adam..." gibi sanatsal(?) tivitlerini retweetlemekle olmuyor dostlar. ben bunu yapmakla övünen insan gördüm bak. bunun üstünden şiiri ne kadar sevdiğini anlatıyordu. O hesaplardan atılan uyduruk dizelerin o şairlere ait olduğunu sanıyordu. poetikadan, şiirin gelişiminden habersiz. ama ortamlarda (gbkz: şiir seven kız) olup kendisi gibi adamları etkiliyor. ne kadar şiirsel bir çift. yersen.

bu sığlık yeni "şiir meraklılarının" şairlerin aşk dünyalarını keşfetmeleriyle tavan yaptı. bizi kimse tomris kadar sevmedi, piraye gibi leyla erbil gibi sevilmedik tarzı arabesk cümleler. nazım hikmet'i çok severim ama hapisteyken en coşkulu şiirleri yazdığı piraye'yi hapisten çıkar çıkmaz terk etmiştir mesela. şimdi "ah piraye kadar sevilsem" diyen kadınlar sevgilileri kendilerini terk edip kuzeniyle evlense süslü sözlük itiraf başlığını, twitter'ı ve facebook'u ne laflarla doldurur acaba ahajskahah. cemal süreya sevdiği kadınları ne kadar yorduğunu günlüklerinde kendisi dile getirmiş. ahmed arif'in leyla erbil'e olan aşkı tutkulu ve etkileyici olsa bile bir yerden sonra rahatsız edici bence -ki leyla erbil için de öyle olduğunu ahmed arif'in sitem dolu mektuplarından anlıyoruz. yani "şiirler yazılan kadın" olmak çok da övünelecek bir şey değil merak etmeyin.

bana "ben şiirlerdeki aşkı arıyorum, beni cemal süreya gibi seven birini bulamadığım için yalnızım..." diyen bir hanımefendi beraber katıldığımız edebiyat kulübünün çıkışında "ay bu ne bir tane bile yakışıklı yok ben gelmem bir daha buraya." Demişti mesela. anlatmak istediğim bu. şiirlerdeki yüce aşkı arıyorum diyenler her gece bir mekanda takılan "yawru geliim aliim seni" erkeklerinin peşinde koşuyorlar. sonra piraye olamadık, leyla erbil olamadık, tomris olamadık. e olamazsın tabii. öykücülüğümüzün yüz akı tomris uyar'ı sadece aşklarıyla biliyor ve pembe dizi çiftine özenir gibi buna özeniyorsun, olamazsın tabii.

tomris uyar'ın öykülerini ortaokul yıllarından beri okurum. şimdi onedio'da "ikinci yeni şairlerinin paylaşamadığı kadın tomris uyar" galerilerine malzeme olan aşklarını da o yıllarda kendisine yazılan şiirler ve günlükleri ile keşfetmiştim. şimdi sanki herkes bilmiyormuş gibi, yıllardır söylenmiyormuş gibi "tomris uyar ve ona aşık adamların hikayesi"ni "ah tomris! (gizlinot: sanki babasının kızı) seni ne kıskanıyorum bir bilsen......" açıklamasıyla paylaşan ve içimi daraltan insanlardan rahatsızım.

ayrıca (link: http://gencgazete.org/tomris-uyar-yazardir-ikinci-yeninin-gelini-babandir/ tomris uyar yazardır, "ikinci yeni'nin gelini" babandır!)

not: bu entry üstteki yazarları değil, genel olarak bahsettiğim tavrı hedef almaktadır.

5. kendisine yazılan romantik, tutkulu aşk şiirlerinden ziyade ülkü tamer'in "tanrı binbirinci gece şairi yarattı / binikinci gece cemal'i / binüçüncü gece şiir okudu tanrı / başa döndü sonra / kadını yeniden yarattı" dizelerindeki ilahi tanım çok etkilemişti beni.

ikinci yeninin gelini lafında cinsiyetçi bir art niyet aramak istemiyorum açıkçası, çünkü ikinci yeniyi yaratan kadındır kendisi.