çocuğa ölmüş birinin ismini koymak

1. Ukte (yazar: vanilladreams )

Eskiden çok fazla yapılan ama günümüzde artık kalmadığını düşündüğüm eylem. Öyle ki büyükannem ölen amcamın ismini sonra doğan amcama vermiş. Hatta kimliği ile birlikte. İlk duyduğumda şok olmuştum. Hissiyatı çok kötüdür diye düşünüyorum. Sonuçta biten bi hayat var ortada, ve o isim o hayata aitti.

2. Oğlum olursa yapacağım şeydir.

Sevdiğim 10 yaşındayken kaybetmiş babasını, trafik kazası, kaza yapan araçta değilmiş ama kaybının her ayrıntısını hatırlıyor. Bir kere konuştuk bunu, gözyaşlarım döküldü yanaklarımdan, tutamadım kendimi... Ona sarılmak yetmedi, ben o gün onun çocukluğuna sarılmak istedim.

Bir kere olası çocuk isimlerinden konuşurken "Bilmiyorum ne düşünürsün ama, belki de çok vakitsiz kaybettiğimizden..." diye başladı, anladım ne diyeceğini... Aynı anda kanım kaynadı fikrine, "tamam" dedim. "Ne güzel isim aslında, niye daha önce aklıma gelmemiş" dedim. Tamamlamasına bile gerek kalmadı cümlesini.

Ölen kişiyi yaşatmaya çalışmakmış, ağırlığını bebeğe yüklemekmiş; ben niye sevdiğimi kırayım şimdi?

Ha babasının ismi gıyaseddin olsaydı kanım kaynar mıydı bilmem. (gizlinot: (:) Hep kız bebeğe özenmişken gönlüm bir oğlum olsun istiyor şimdi.

Neredeyse üç yıl sonra gelen edit: Oğlum 7 aylık oldu, ismiyle yaşasın. Ona her seslendiğimde daha da seviyorum ismini...

3. Karşıyım. Eşim babasını 9 yaşında kaybetmiş. Hiç koyalım demedi sağolsun. Ben çocuğumu görenlerin, çocuğuma ismi ile seslendiğinde o kaybedilen kişinin zamansız ölümünün aklına gelmesini istemem.

4. Çocuğunuz olursa bunu ona yapmayın. Ben de bu durumun mağdurlarından biriyim. O kaybettiğin kişiyi çok sevebilirsin, adı yaşasın isteyebilirsin ama bunun yolu ismini yeni bir hayata verip en başından ona başkasının izini bırakmak değil. Lütfen bunu yapmayın, anne adayları varsa aramızda onlara sesleniyorum, bu sizden istenirse hatır gönül dinlemeyin engel olun. Çünkü gerçekten ismin sahibi çocuk için çok can sıkıcı bir durum.

5. İsmim ölen babaannemin ismi. Hiç bi zaman ay ölmüş ama ben ismini taşıyorum psikolojim çok bozuldu diye bir düsünceye girmedim. Bilemiyorum belki ben hiç görmediğimden yada o kadar hassas oladiğim içindir bu konuda. Çocuğuma kim öldügüne bağlı olarak koyabilirim de.

6. hadi yaşını alıp vefat eden, seni büyüten anneanneyi, babaanneyi aile büyüğünü hatırlamak falan neyse de genç yaşında intihar edip ölen teyzesinin adını çocuğuna koyan bi kadınla tanışmıştım. aşırı acıklı bir son bence, bilmiyorum yeni doğan bir bebeğe neden verilir.. çok acayip skandal.

7. babam bana, annemden önce evlendiği ve maalesef trafik kazasında kaybettiği ilk eşinin ismini koymuş. oldum olası nefret ederim ismimden. hem derler çocuk adı ile yaşasın diye, yeni bir isim koymak en güzeli bence. yeni bir hayat başlıyor sonuçta.

8. Cok sevilen birinin ismi konulabilir. Anne ya da baba herhangi bir tarafın vefat etmişse ve isteniyorsa güzel bir iş bence. Önemli olan kişinin ölmüş kişiyi yaşatmak istemesi ismiyle de olsa.. 

9. psikolojide bu tarz çocuklara (gbkz: ikâme çocuk) denir. ebeveyn, farkında olmadan o ölmüş kişiyle olan ilişkisini (gizlinot: çoğunlukla kendi annesi, babası, kayınvalidesi veya kayınpederi olur) çocuğa yansıtır. (gbkz: mustafa kemal atatürk) de bir ikâme çocuktur. mustafa ismi, babası tarafından ölmüş amcasını (gizlinot: amcası mıydı abisi miydi babası mıydı emin değilim) yaşatmak için konmuştur. bunun sonucunda küçük mustafa'ya karşı hep daha anlayışlı, daha açık fikirli davranmıştır. daha detaylı bir inceleme için (gbkz: atatürk'ün psikanalitik biyografisi) kitabına bakabilirsiniz.

bende bu kitabı okuyunca dank etti, benim babam da benimle olan ilişkisinde annesiyle olan ilişkisinin izlerini yaşatmakta. zira ben de bir ikâme çocuğum. 2. adım, rahmetli babaannemin adı. bu farkındalığı edindikten sonra bana bir aydınlanma geldi. üzerimdeki korumacılığı, ölmemden aşırı korkması, annesine yapamadıklarını bana yapmaya çalışması, hatta anneler gününde "sen benim dayanağımsın" diyerek hediyeler alması... hepsi aslında bilinçaltında beni annesi yerine koyduğundan dolayı oluyor.

çocuk açısından aşırı sağlıksız bir durum. babama ebeveynlik yapar gibi hissediyorum sık sık. aramızdaki ilişkinin dinamiği hep böyleydi çünkü. küçük yaşlardan beri bana akıl danışır, kendi sorumluluğunu almaz pek, arkasını ben toplarım vs. vs. babamla aramızdaki tam ters ebeveyn - çocuk ilişkisini ve bunun benim hayatımda ne kadar yıkıcı etkileri olduğunu sayfa sayfa yazabilirim.

özetle, ölmüş birinin ismini çocuğunuza koyarken çok dikkat edin. bilinçaltı denen dehlizin nerede, ne zaman, nasıl kusulacağını hiçbirimiz tahmin edemeyiz.

şahsi kanaatimce, bence hiçbir çocuk ikâme çocuk olmayı haketmiyor. çocuklar hür ve kimliksiz doğmalı, kendi kimliğini kendileri geliştirmeliler. büyük konuşmayayım ama ileride çocuğum olursa çok çok çok sevdiğim babamın ismini koymayı asla düşünmüyorum.

edit: yazmayı unutmuşum. babam da bir ikâme çocuk. babaannem, ölen babasının ismini vermiş babama ve 2. adı yok. babamlar çok kardeş olmalarına rağmen annesiyle arasında hep bir özel ilişki olmuş anladığım kadarıyla. onca kardeş içinden tek okuyan da babam çıkmış. babaannemin mezarında ise "(gbkz: x) kızı (gbkz: y) (gbkz: z)" yazıyor. benim mezarımda yine "(gbkz: x) kızı (ilk adım) (gbkz: y) (gbkz: z)" yazacak. ölmeden mezar taşım hazır gibi hissediyorum. babaannemin mezarına gitmek çok garip bir şey benim için.

(gbkz: freud) gel kurtar beni.

10. Bir önceki süslünün yazdıklarıyla bir aydınlanma yaşadım ve evet bende ikame çocuğum! Babaannemin ismini taşıyorum! 

Babaannem, babam 16 yaşındayken vefat etmiş. Annem babamı mutlu etmek için babaannemin ismini koymuş. Babam tarafından ise sürekli “annem” diye sevilen bir çocuk oldum. Tüm sorumluluk bana yüklendi ve ne yaparsam yapayım anlayışla karşıladı. Ayrıca diğer kardeşlerime kıyasla her istediğim yapıldı.