aşağılık kompleksi

1. öncelikle yorumumu katmadan, iki ayrı yerden alıntılayarak açıklamak istediğim bir konu.

"bireylerde çocukluk döneminden kalan bir duygudur. Bu duygu kişilerin kendini diğer insanlardan daha yetersiz olarak algılamasıyla yaşanır. Bu duyguyu yaşayan kişilerin bu yaşadıklarını anlamak için konuşma şekillerine bakmak gerekir. Bu kişiler "ama, sanki, bunu ben yapardım, ben bunu hallederdim ama...." benzeri sözler sarf eder. İnsanların aşağılık duygusunu anlatan en önemli etken beden dilidir. Bunu yaşayan kişiler gerçekte bir yanılgının içindedir. Bu konudaki yeteneklerinin farkında değildirler. Kendilerini sürekli olarak diğer insanlarla mukayese ederler. Bunun sonucunda kişi kendini daha değersiz, yeteneksiz ve daha aşağı seviyede hisseder. Bu duygular sanal yaşanan bir durum olarak kabul edilir, bu düşünceler gerçek değildir. Bu duyguyu yaşayan kişilerin çevresiyle ilişkileri bozuktur. Ayrıca kişiler sürekli olarak kendilerini ispatlamak isterler.

Aşağılık kompleksi hangi nedenlerle olur?

Bu sorun çocukluk döneminde başlayan bir süreçtir. Kişinin benlik tasarımı adı verilen kendi gözündeki fotoğrafı, çevre, anne, baba, akrabalar ve eğitimciler tarafından şekillendirilir. Bunun sonucunda birey ben dediği bu tasarıma ulaşmış olur. Bu şekillendirme doğru bir şekilde yapılırsa, birey gerçek algısını ve gerçeği yaşayabilir. Ancak bu şekillendirme çarpıtılmış, eleştiri almışsa aşağılık duygusu oluşmuş olur. Çocuğa sen yapamazsın, sen sus, sen beceremezsin gibi söylemler sürekli olarak söylenirse bu duygunun oluşumuna zemin hazırlanır.

Aşağılık kompleksi kişinin fiziksel özellikleriyle ilgili midir?

Bu duyguyu yaşayan kişilerin fiziksel özellikleri de bununla yakından ilgilidir. Ergenlik döneminde olan kişiler fiziksel özelliklerine çok fazla yoğunlaşırlar. Kendilerini devamlı olarak başkaları ile kıyaslarlar. Bu durumda kişilerin saçıyla, boyuyla, kilosuyla, gözüyle alakalı kendinin beğenmediği yönleri varsa, çevresi kendisini yanıltmışsa, kişinin aşağılık duygusu yaşaması muhtemeldir.

Aşağılık kompleksini yenmek için ne yapılabilir?

Bu kişiler önce bu sorunu yaşadıklarını kabul etmelidir. Bu duygunun temelinde özgüven eksikliği bulunmaktadır. Kişi önce kendi yeteneklerinin farkına varmalı, benim özelliklerim bu diyebilmelidir. Mükemmeliyetçilikten uzaklaşmalı, kendisinin her konuda başarılı olamayacağını kabul ederek, yaşamını sürdürmesi gerekir. Özelliklerini kabul ederek, bunları geliştirmek için kurslara katılmalıdır. Kişinin fiziksel özelliklerinde olan kusurdan kaynaklanan aşağılık kompleksi bulunuyorsa, bu özelliklerini kabul etmeye çalışmalıdır.

Aşağılık kompleksi hangi sorunlara neden olur?

Bu duygunun çözülmediği ve geliştirilmesi durumunda önemli bir sorun haline gelmesi kaçınılmazdır. Kişiler iş ve özel yaşamında gerekli başarıyı gösteremez. Sosyal ilişkileri kısır kalacağından, ilişkilerini geliştirme olanağına kavuşamaz. Böylece yalnızlık duygusu yaşanabilir ve toplumdan uzaklaşılır. Bu kişinin mutsuz olmasına neden olur. Yaşamında yapabileceği işleri bile ön yargılarından dolayı yapamaz. Aklından sürekli olarak ben yetersizim gibi olumsuz düşünceler geçer. Bunlar kişinin önüne geçen engellerdir. Bu yüzden kendi yeteneklerini sergileyemez. Yaşamında başarısız olur, gelirinde düşüşler olur. Sosyal yaşamında sorunlar yaşanır, dostlukları bozulur.

Aşağılık kompleksi nasıl tedavi edilir?

Diğer psikolojik sorunlarda olduğu gibi öncelikle hastanın bu sorunu kabul etmesi gerekir. Bu aşamadan sonra kişinin yeteneklerinin farkına varması sağlanarak, bunları geliştirmesi için çabalanır. Kişinin hedefler belirlemesi amaçlanır. Bunların ışığında başarılar kazanıldığında, kişiler özgüven kazanmaya başlar. Bundan sonra sorunları kendi başına çözebilecek aşamaya gelinir. Bu sorunları yaşayan kişilerin ailesi ve çevresi destekleyici olmalı, başarılarını desteklemelidir. Bu kişilerde terapilerde olumlu sonuçlar verir. "

(link: http://www.psikolojik.gen.tr/asagilik-kompleksi.html 1. alıntı)

"(...) adler'e göre kişi aşağılık kompleksine karşı koyamaz. fakat ondan kurtulmak için çeşitli yollar dener. bu duyguyu kompansasyon (ödünleme) yoluyla yenmeye çalışır.

aşağılık kompleksi için adler iki noktaya dikkati çeker: biyolojik ve sosyolojik yapı. bir organ bozukluğu yaşayan kişi, bu organını fazla çalıştırarak, aşırı bir çaba ile normalin üstü bir başarı gösterebilir veya ödünleme başka bir yönde aşırı çalışma şeklinde görülür.

aşağılık kompleksi sonucu diğer insanlara hakim olma duygusu gelişir ve toplumlarda diktatötler doğar (gizlinot: anladınız siz onu).

yaşam boyunca diğer faktörler de aşağılık kompleksinin artmasına neden olur. söz gelimi, cinsiyet önemli rol oynayabilir. erkeğe değer verilen bir toplumda yetişen bir kız çocuğu, aşağılık kompleksi geliştirebilir." (gizlinot: ben bilmem beyim bilir)

(link: http://dergiler.ankara.edu.tr/dergiler/40/496/5877.pdf 2. alıntı)

ukte: (yazar: melissaki)

2. Nedense bende bazı zamanlar okadar çok oluşuyor ki,kendi kendime çüş artık bi dur kendine gel diyiveriyorum.Bazı hemcinslerimi görünce kendimi çirkin hissediyorum mesela,güzellik göreceli bir algıdır evet ama bazen aynada kendime bakıp aşağıladığım oluyor,neyse ki psikologlara falan gittim iyi geldi birazda olsa arındım bu kendimi aşağılama huyumdan.Birde şöyle birsey var bu hissin olusmasında en buyuk etkenlerden biride yuzde yuz aileniz.Hani bizde bir kıyaslama var bak komşunun çocuğu böyle şöyle diyerek,hah işte o kıyaslamalar cocukluk donemınızden baslayarak sizde öyle bir etki yaratıyor ki ilerde toplum içinde ya da başkalarının yanında birden zaten onlar benden her bakımdan iyiler,ben kimim ki neyim ki moduna geçip kendinizi aşağılamaya başlıyorsunuz,sonra ilerde bu bilinçaltınıza işlemiş duygular yuzunden özgüveni eksik biri olup çıkıveriyorsunuz.

3. İnsanın kendisini bir şekilde diğerlerinden aşağıda ve yetersiz hissetmesi durumudur. Her insanda belirli bir oranda bulunmakla birlikte çeşitli nedenlerle bazılarında daha fazla bulunmaktadır. Birkaç belirtisinden bahsetmek gerekirse;

1- Eleştiriler karşısında alıngan tavır sergilemek. Yapıcı bir eleştiriyi bile agresifçe karşılayabilir. Hatta hatalarını kabul etmedikleri gibi yüzlerine vurulunca iyiden iyiye öfkelenip karşı tarafa düşmanca hisler besleyebilir.

2- Kendi hırslarını tatmin etmeye çalıştıkları yollardan birisi de başkalarının hayatlarını engellemektir. Örneğin; sosyal, kendine güveni olan, başarılı, mutlu insanlar onlar için birer ‘düşman’ kategorisindedir. Bu kişiler bu mutlu insanları ne şekilde küçük düşürebilirse o kadar mutlu olur (gizlinot: veya bence olduğunu sanır, içten içe yetersizlik duygusu onları yer bitirir) (gizlinot: sanal ortamlarda bu duruma çok rastlamaktayız swh)

3- Bu kişiler zamanını genelde hep başkalarının kendileri hakkında ne düşündüğü ile ilgilenerek geçirip başkalarının başarılarını ölçmeye çalışırlar. Sürekli kusur bulup ‘düşman’ olarak gördüğü kişi ile ilgili olumsuz düşüncelere sahip olur. Zaten kendisi ile ilgili bile iyi düşünceleri yokken başkaları hakkında iyi düşünmesi beklenemez.

4- Genelde başkalarını suçlarlar. Kendi başarısızlıklarını örtmek için sürekli başkalarını suçlayıp üstün görünmeye çalışırlar.

5- Sürekli bir ‘kendini ispat’ peşinde koşarlar.

6- Çekingen tavır sergiler. Normalde yapılacak en basit davranış bile gözünde büyür, ‘böyle yaparsam insanlar hakkımda ne düşünür’ diye düşünür (gizlinot: paranoid düşünceler ) Bunun aksine hiç umurunda değilmiş gibi de davranabilir. Çünkü bu korkusunu örtmek için ‘büyüklük’ duygusuna başvurabilir. Hatta fazla öz güvenli görünebilir.

7- Eğer düşmanı alt edemediyse sinirden çılgına dönüp kendilerine eziyet etmeye kadar götürebilirler olayı.

8- Rekabet etmekten kaçınırlar. Elbette herkes gibi basit bir yarışmayı kazanabilmek isterler ancak ya ilk sırada o olmazsa? ya küçük düşerse? ya insanlar onunla dalga geçerse? İşte onlar için bir aşağılanma nedeni daha. Bu, normal bir insanın hissettiğinden daha yoğun bir duygudur.

9- Temel nedenlerinden birisi de çocuklukta anne-baba tarafından adeta ‘yük’ gibi hissettirilmektir. Anne baba onun bir birey olduğunu unutup gereksiz bir yük gibi gördüğünde bu kompleks kaçınılmaz olabiliyor.

10- ‘’direk ya da dolaylı olarak başkalarını önemsizleştirmek-yermek ve böylece kendini önemliymiş gibi hissetmek (gizlinot: buraya dikkat, kendini aytıntılarda çokça belli ederler )’’, alıngan olmak, üstün görünmeye çalışmak, sürekli bir sinirlilik hali, övülmek, beğenilmek gibi eğilimler taşır.

11- Antisosyal davranışlar görülebilir. (no:38113)

12- Övüldüğünde sevinir ama buna tam olarak inanmakta güçlük çekebilir.

13- Çevrelerinde gülenlerin kendisine güldüklerini, alçak sesle konuşanların kendisi hakkında konuştukları gibi düşüncelere sahip olabilirler.

14- ekleme; konuşmalarında hep ciddi bir hava estirirler. bunun sebebi küçük düşmekten korkmaktır. kendilerini rahat bırakıp kahkaha ata ata kendilerine güldükleri pek görülmez. arada bir kendilerince başarılı oldukları durumlarla ilgili 'ben de x konusunda hiç başarılı değilim' diye ortaya laf atabilir. bunun sebebi başkalarının kendisi hakkında ne düşündüğünü ölçmektir.

bu hisler yoğun yaşandığında ise doktora başvurmak en iyi seçim olacaktır.

4. yaranız yok iken bile, gocunacak sebep bulabiliyor musunuz? muhtemelen bundan müzdaripsiniz.

5. Adler göre her insan yetersizlik duygularıyla doğar. Anne babasının gücü karşısında kendini küçücük hisseder. Burada işin sırrı ebeveyn tutumundadır. Anne baba çocuğunu her koşulda destekleyip onu koşulsuz severse ve tutarlı davranırsa bu yetersizlik duygusu sağlıklı bir üstünlük çabasına dönüşür. Yetersiz hissetme ve üstün olma çabası her insanda var olan son derece doğal dinamiklerdir. Ancak eğer ebeveyn sağlıksız aile tutumları sergilerse, aşırı otoriter, aşırı mükemmelliyetçi ise çocukta şöyle bir düşünce gelişir." Sevilmek istiyorsam tamamen mükemmel olmalıyım kimse benden iyi olmamalı buna katlanamam.. "Bu düşünce tamamen bilinçdışında gerçekleşir ama seneler ilerledikçe kişinin bütün hal tavırlarına yansır. Bu da yetersizlik duygularının aşağılık kompleksine ve bu kompleksten kurtulmak amacıyla geliştirilen üstünlük kompleksine dönüşür.

Aşağılık kompleksi gelişiminin psikolojik alt yapısı böyle oluşur...

6. Bilinçaltında Kendini yetersiz ve özgüvensiz bulan bu yetersizliğini diğer insanları aşağılayarak, üzmeye çalışarak gidermeye çalışan bireylerde olan kompleks.  Başka insanları huzursuz edince elindeki mutluluğunu huzurunu alınca sanki zafer kazanmışçasına tatmin olurlar.

Etrafımda oldukça fazla örneği olmakla beraber ,en son gördüğüm örneği beni çileden çıkarmıştır. adam (gizlinot: Tabir sadece ) kendi yeğeninin mevlüdünde bile hala insanları aşağılayıp ,komik olduğunu sanıp laubali hareketler yapmaya devam eden biri. Üstelik yeğeni 16 yaşında bir karın ağrısıyla doktora gidip kanserin son evresinde olduğunu anlayıp 2 haftada vefat etti. her ölüm acı ve erken ama böylesi bir ölümde daha da hassas olunmalı hele de  dayısıyken. Nasıl bu kadar gaddar oluyor insanlar anlamıyorum gerçekten. Kızkardeşim köşede vefat eden oğluna ağlıyacak bütün akrabalar beraber ve ben kakarakikiri yapıp cıvık cıvık güleceğim öyle mi? Hayır yaşı da küçük değil 40 yaşında ve bilmem nerenin müdürü. Sosyal statü olarak da önemli bir yerde yani.  Olayı annem anlattı bana telefondan kudurdum yerimde. orda olsam ağzının payını verirdim illaki. Böyleleri susunca kendilerini nimetten sayıp anlatmaya devam ediyor çünkü.

Diğer bir olay daha olmuş o bunun kadar sert olmasa da anlatmadan geçemicem. Annem  yıllardır tek Yaşayan bir kadın. Ve her yalnız yaşayan biri gibi ara ara sıkılıyor bu durumdan. Bizim akrabalar da aşina bu duruma. Bir tanesi var annemin bozulduğunu bildiği halde her gördüğünde yalnız yaşamak sıkmıyor mu yaaa diyo. Annemin canını sıkmak için. Hayır eline ne geçecek karşındakini bozunca. Zaten kanser olunca tek memesi alınmış bir kadına sütyen alıp ağlatmış bir insan (!) bu ne Bekliyosam. Ama sinir içinde kaldım annem anlatırken. Allah aşkına siz de susmayın böylelerine. Cevap verin gerekirse bozun ya. Susunca üzülünce keyif alıyolar belli. Belki kökleri kazınır böylece.