1. Biraz önce soru başlıkta genç bir süslü fikir istemiş, cevaplar ise pek çoğumuzun etik moda, etik gardırop gibi kavramlardan haberi olmadığını gösteriyor.
Etik gardırop etik kıyafetlerden oluşan gardırop demek. Etik kıyafet de hammaddeden üretime kadar her anı kapsayan etik tercihlerle mümkün. Aklıma gelenleri listeliyorum:
- pamuk organik olmalı, pamuk üretimi suyu çok tüketiyor ve kirletiyor, pamuk üretimi yüzünden kuruyan göller var. Organik/ekolojik olunca bu bir nebze azalmış oluyor.
- ipek kullanılmamalı çünkü bir gram ipek için ipek böceklerinin onlarcası haşlanarak öldürülüyor.
- deri tartışmalı bir konu, hayvan derisi için öldürülmüyor o nedenle kürk ile aynı değil diyenler de var, farkı yok diyenler de. Farkı yok diyenler alternatif olarak plastik türevi kumaşlar öneriyorlar ve bunların da dönüşümü yok, yani deri görünümlü pvc ceket de bir gün okyanustaki balinanın boğazına takılacak. Kişisel fikrim, kesinlikle en doğrusu değil bu yanlış anlaşılmasın, uzun ömürlü olduğu ve doğaya zarar vermeyeceği için deriyi kullanıyorum. Ama çok seyrek alıyorum ve daha çok ikinci el tercih ediyorum.
- alternatif, çevreci kumaşlar var artık, kenevir, bambu, tencel, keten vs. Aldığınız kıyafetin içinde ne kullanıldığı yazar, bilmiyorsanız da google’larsınız.
- kumaşların kimyasal ya da bitki bazlı doğal boyalarla renklendirilip renklendirilmediği de önemli. İlkinin çevreye de sağlığa da maliyeti yüksek.
- diğer konu emek, nerede üretilmiş bakmak lazım, bu konuda fast fashion markalarının hemen hepsinin sicili bozuk, uzun çalışma saatleri, çocuk işçiler, düşük maaş ne ararsanız var. Bilmediğiniz bir markadan alırken de google’layın, etik olup olmadığını belirleyen uluslararası sertifikalar var, onlara sahipler mi, şeffaflar mı...
- avustralya ve türkiye’de aynı fiyata aynı kalitede iki etik kıyafet bulduysanız en yakın olanı seçin, ürünler günlerce yolculuk yapacak, yakıtından emeğine bir sürü şey devreye girecek. Domatesin yakında üretilenini seçmek gibi bu da. En iyisi en yakındaki.
- etik deterjanlar kullanın kıyafetlerinizi yıkarken. Etik deterjan = doğaya zarar vermeyen deterjan. Ariel’ler, omo’lar güzel de hiç çevre dostu değil.
- en önemlisi az öz kıyafet alıp, özenle uzun yıllar kullanmak. Ucuz diye aynı tişörtün sekiz rengini almamak.