sokakta yol kesip bir şey sorabilir miyim diyen insanlar

1. uzun süredir dertli olduğum insan sürüsü. Yolda yürürken aniden bir şey sorabilir miyim diye karşınıza çıkıyorlar. Teşekkür ederim ilgilenmiyorum dediğiniz halde, “ sadece 5 dk dinler misiniz “diye ısrarla yolunuzu kesmeye devam ediyorlar.  Sırf onlar karşıma çıkacak diye geçemediğim sokaklar var. Kimi yardım için stant açıyor anlarım. Sokak hayvanları, lösemili çocuklar vs. Elbette aralarında gerçekten yardım etme amaçlı bunu yapanlar vardır. Ama yolda gördüklerimin çoğunun sahtekar olduğunu düşünüyorum. Çünkü ben yardım için yapsam insanları rahatsız etmeden yapmaya çalışırım. Ellerinde genelde kitap ayracı gibi gereçlerle durdurmaya çalışıp “bi dakikacık dinleyin diye peşinizden geliyorlar. Gerçekten buna bir çözüm bulunması gerekiyor artık. En azından denetimli olması lazım. Önceden durup dinlemeye çalışır aklıma yatarsa destek olurdum. AMa artık o kadar fazlalar kim doğru kim yalan anlayamıyorum. Belki de birilerine yardım etmekten mahrum ediliyorum. 

Geçen gün annemle maaşını çekmeye gittik. Atmden parayı ben aldım. Bir köşeye geçip annemin çantasına koyacaktık. Adam orda bile aramıza girmeye çalışıp bişey sorabilir miyim diye daldı. Neye uğradığımızı şaşırdık. Ve korktuk. Annem onlar yüzünden yolda yürüyemez olduk dedi ki haklı.

Önceki günde kafede çay poğaça yerken bir adam geldi masamıza. Ellerinde yasin ayetel kürsi falan vardı. Alır mısınız dedi yok abi sağol falan diyoruz . Adam ısrarla gitmiyor ben burdan yemek yiyemeyecek miyim alın be falan dedi. Hali tavrı da değişik olduğu için korktuk nerdeyse kalkıp gidiyoduk. Abi zaten bizde yemeğe çok para veremediğimiz için oturduk. Annem acıkınca dayanamıyor tansiyonu düşüyor diye en uygun yeri bulduk. insanlara rahat verin artık nolur.

2. nerede anket yapan, el ilanı dağıtıp abla ilgilenmiyorsan bile dinliyormuş gibi yap diyen, normal yolunda giderken nedense birden beni görünce allah rızası için diye cümleye başlayıp, gerisini dinlemediğim için ne dediğini hiçbir zaman bilemediğim insan varsa hepsi gelip özenle beni buluyor. farklı bir çekim gücüm mü var, yoksa bunda salak tipi var bakar kesin bize diye mi düşünüyorlar bilemiyorum.

o yüzden mesafeli olduğum, fark ettiğim an uzaklaştığım insanlar kendileri.

geçen gün otoparkta çantamın içinden anahtar arıyorum adamın biri abim bir bakar mısın, benden bir tane alır mısın diye burnuma elindeki mendili dayadı mesela. önce bir irkildim ne oluyor der gibi sonra, yok abi senden almam bir tane deyip uzaklaştım. bundan yıllar önce de, otobüs durağında onca insanın içinde beni gözüne kestiren iki kadın yanıma yaklaşıp, ayda kaç kitap okuyorsunuz, daha çok ne tür şeyler okuyorsunuz diye sormuştu. allah allah ne alaka derken, o soruların yehova'nın şahitleri diye bir şey için sorolduğu ortaya çıktı. durağa iki tane dergi bırakıp gözden kayboldular.

en sona bıraktığım ikisi de en tehlikeli bulduğum tür. biri genellikle otobüs duraklarına arabasıyla yaklaşıp, bakar mısınız bir şey soracağım bahanesiyle uydurma bir adres sorup, ısrarla ben buraların yabancısıyım diye arabasına çağıranlar. deli miyim neyim kardeşim adres tarif edeceğim diye elin adamının arabasına bineyim. birkaç defa oldu böyle. hatta bir keresinde de içinde kadın ve çocukların olduğu bir araba annemin önünü kesmiş. hep de aynı taktik, biz yabancısıyız buraların siz gelip arabaya binin.

geçen gün de markette meyve seçerken yine bir tane delikanlı ablacım bir dakikanızı alacağım bakar mısın diye yanaşıp, elindeki kolonya ve şekerleri burnuma soktu yine. arkadaşımız şırnak'a askere gidiyor onun için para topluyoruz diye. daha önce de gördüm bu tipleri hep de şırnak ya da hakkari'ye gidiyor sözde arkadaşları zaten. bunlar da insanlardan yeni para koparma şekilleri.

3. bunların bir de elime atatürk resmi uzatıp para toplayanları var. yolda yürürken bir anda elime atatürk resmi tutuşturuluyor ben de mutlu oluyorum sonra hop “hasta arkadaşımız için para topluyoruz”. üstelik çok yüzsüzler. lisedeyken bir keresinde 10 tl vermiştim, cüzdanımda 20’yi görüp onu da verebilirsiniz demişti. her şeyi geçtim keşke atatürk’ü buna bulaştırmasalar. 

4. Geçen bulunduğum şehrin otogarından ailemi yolcu ettim çıkıyorum. Gençten bir çocuk sigara içerek ve başlıktaki soruyu sorarak durdurdu. Neymiş otobüs bileti alacakmış ve 10 lirası eksikmiş. Daha önce bu bahaneyle eşim para kaptırdığı için yürüdüm gittim. Sonra öğrendik ki otogar etrafında bir şebekeymiş bunlar.

Aklınızda bulunsun süslülerim bu bahaneyle de para istiyorlar.

5. Hayır dedikten sonra üsteliyorsa bir tacizci türü olduğunu düşündüğüm şahıslardır

Ankara'da metro çıkışları engelli parkur gibi, birinden kurtulsan ötekine takılıyorsun

6. Kendimi o kadar rahatsız hissediyorum böyle insanlar önümü kestiğinde... Hayır, teşekkür ederimden falan da anlamıyorlar hatta kibar yanıt verince daha da peşinize takılıp önünüzü kesme cesareti gösteriyorlar. İşte o zaman çok daralıyorum, nefes alamıyor gibi oluyorum, kaç kere kendimi tuttum. Yaptıkları bariz tacizdir.

Artık yüzlerine dahi bakmadan direkt önüme bakıp hızlı hızlı yürüyorum, o zaman ilgilenmiyorlar çabuk kurtuluyorsunuz. İnsan yerine koyup cevap veren de hataymış onu anladım.

7. evet de hayır da desen bu insanlardan kurtuluş yolu aynı zorlukta.

evet diyorum, anlatıyor bir şeyler kısaca sonra sizi içeri davet ediyorlar. buradan sonrasına hayır dediğimde ısrar başlıyor.

hayır diyorum, sadece 3 dk (gizlinot: en az 15 dk), sadece dinliyormuş gibi yapın patronum izliyor, o zaman sadece broşürü vereyim derken yine aynı çıkmaza giriyorsunuz. 

gündüz saatiyse hastaneye gidiyorum randevum var diyorum, o zaman pek uğraşmıyorlar. akşam vaktiyse de acelem var deyip hızlı hızlı yürüyorum ki peşimden gelmesin.

evet bu insanlar da mecburen yapıyor bunu ama bazıları reddedilince artık ısrar boyutunu atlayıp haddini aşıyorlar. bir baksan ölür müsün, çok kötüsün vb. şeyler. komik değil.

8. cevap verdikçe konuşmaya devam ediyorlar. artık hiç cevap vermeden yürüyüp geçiyorum. telefonla konuşurken bile yanıma gelip konuşmaya çalışanlar var.

9. beni ahlaki ikilemlerde bırakan insanlardır.

dümdüz para isteyenleri geçiyorum. engelli dergisi, hasta parası vs. isteyenlerden bahsediyorum. ülkemizde vicdani suistimalin binbir türünü gördüğümüz için bu insanlara da güvenemiyorum. gösterdikleri izin belgelerinin sahtesi pekâlâ yapılabilir. o belge sahte olsa ben bunu nereden bilirim ki? damga mühür kalitesinden mi anlıyorum? hukuki bilgim mi var? olsa bile, oturup bunu incelemeye vakit mi var? o yüzden böyle yardım isteyen, anket doldurtmaya çalışan, engellileri, çocukları ve hastaları kullanarak bir şeyler satan insanlara otomatik olarak inanmamayı tercih ediyorum.

ama bir yandan da içim rahatsız. ya gerçekse ve ben bir sivil toplum organizasyonu adına satış yapan bir gönüllüyü görmezden gelmişsem? ülkemizde stk'lar bilinmiyor, gönüllülük ise yaygın değilken, bunu yaşatmaya çalışan bir avuç insanı küstürmek çok kötü hissettiriyor.

öte yandan, çoğu zaman param olmuyor. cebimde 50 lira varsa onu babam bana kendimi geçindireyim diye veriyor. 10unu gidip böyle şeylere harcayabilmem için 3 lirayı hesapladığından dolmuşa binmek yerine yürüyen birisi olmamam gerekiyor. kendim kazanıyor, kazandığımdan arttırabiliyor olmam lazım.

benim bu konudaki çözüm önerim şu: gerçekten zabıtadan vs. izinli olan insanların stand açmasına izin verilsin. isteyen gitsin para versin, alışveriş yapsın. mansur ve ekrem başganlardan talebim budur. çünkü artık ne zaman bir parka bahçeye gitsem bu ikilemi yaşamaktan bıktım. kimisi var, 15 yaşında genç kız. belki hayır diyemediği için, belki korktuğu için parasını kaptırıyor? belki yaşı fark etmeksizin sırf hayır diyemediği için para veren insanlar var? ayrıca, hangi medeni ülkede görülmüş siz orda otururken yanınıza teklifsizce gelip bir şeyler satmanın normal olduğu? rahatsız edici, hoş değil. kişisel alana da taciz bu.

gönül isterdi ki seymenler parkına tek başıma gidip kitap okuyayım, metro çıkışlarında birisi gelir mi kaygısıyla çantama yapışmadan ve yere bakmadan yürüyeyim, içimden geldiğinde gidip bağış yapabileceğim bir stand bulayım, ama onun dışında rahatsız edilmeyeyim. ama nerdeeeeee...

10. Adana otogarda böyle bir şebeke var. Belki denk gelen olmuştur. Otogarda iner inmez kek, kraker vs. alır mısın diye önüne geçip sen daha cevap veremeden paketini yırtıp eline tutuşturuveriyor. Sonra elli kuruşluk şey için beş altı lira para istiyor. Bunu şahsen yaşamadım ama birkaç kişiden duydum. Vermezsen bakıyorsun ki birkaç kişi toplanıvermiş, korkudan veriyorsun. Korkunç birşey.