yazarların ekonomik kriz önlemleri

1. ukte (yazar: kathleen)

Türkiye'de yaşamasam dahi bir ayağımın orada olmasından dolayı almaya çalıştığım önlemlerdir. 

1- %90 indirime dahi girmiş olsa, onsuz yaşayabildiğim hiçbir şeyi almamak. Bu hem kendimin yapmaya çalıştığı ekonomik boykottan dolayı hem de yarın ne olup olmayacağımı bilmediğim için yaptığım önlem. 

2- Bankada para tutmamak. şu saatten sonra her şeyin bir insanın iki dudağının arasından çıkacak söze bağlı olduğu ve bankada paramın güvende olduğunu düşünmediğimden dolayı yapmak zorunda hissettiğim bir durum.

3- Biriktirdiğim parayı dövize çevirmek. para birimimiz meksika pesosu karşısında dahi değer kaybedip erirken, en azından elimde olan paranın erimemesi için uygulamaya çalışıyorum.

4- sosyal aktiviteleri kısıtlamak. önceden ayda 10 kez dışarda bir şeyler yapıyorsam, bunu ayda bire düşürmek. çünkü bir kahveye minimum 10 lira, bir çaya 5 lira verecek kadar zengin değilim. bu gidişatla da olamayacağım.

5- yeme ihtiyacı için az ama öz alışveriş yapmak. artık bir sebzeyi pişireceğime inanıyorsam alıyorum, yok eğer 3-4 gün sonra pişiririm diye düşünüyorsam almıyorum. yapacağım yemeklere önceden karar verip, alınacak meyve sebze miktarını ona göre ayarlıyorum. böylece hem buzdolabım düzenli kalıyor hem de yiyecek israfından kurtuluyorum.

6- elektrik ve suyu minimum düzeyde kullanmak. akşamları bildiğiniz mum ışığında oturuyorum. tabi bu birazda migrenim olmasından da kaynaklanıyor. Bulaşık ve çamaşır makinesini asla tam dolmadan çalıştırmıyorum. uzun duşlar almayı bıraktım. bir nevi kısa kısa ama sık duş alıyorum ve sabunlanırken suyu mutlaka kapatıyorum. baktığımız zaman 5 dakikalık bir duş sırasında yaklaşık 60 litre su harcanıyor ve ben bunu en aza indirmek istiyorum.

kısacası nereden kısabilirsem oradan maksimum miktarda kısmaya çalışıyorum. birikim yapmaya çalışıyorum. çünkü şu bir gerçek ki ekonomik kriz kapıda ve ben bu krizi en az hasarla atlatmaya çalışmayı hedefliyorum. eminim diğer yazarlardan da faydalı önlemler gelecektir. 

2. çekilin hemen tavsiyelerimi yazacağım. sen kimsin a.q diyebilirsiniz. az çok ekonomiden anlayan, daha önce ki ekonomik krizler hakkında detaylı bilgisi olan (sosyoloji okumak) bir kardeşinizim. tabi ki her şey kendi kararınız.

ilk olarak dolarınız varsa bozdurmayın. bunun ülkeye menfaatle alakası yok. vatandaş önce kendi geleceğini sağlama alsın ki vatanı korumaya gücü yetsin.

dolar daha da artacak, bunu bilmeyen var mı artık?

eğer dolar 8 e dayanırsa eve erzak depolayın. çok fazla ürün karaborsaya düşecek ve fahiş fiyatlardan satılacak. bunların başında büyük ihitmalle patates, bakliyat, makarna gibi ürünler gelecek.

kozmetik alışverişi yapmak istiyorsanız bu hafta sonu veya bayram indiriminde alacağınız her şeyi alın. ileri de doların artışıyla mac gibi markalar dahil her markaya zam gelecek. flormar bile fiyat arttıracak. stok yapmak işe yarayabilir. kasım-aralık türkiye için zor bir dönem olacak buna hazırlıklı olun.

sırf zara diye bir tişörte 70-80 lira vermeyin, o parayı köşeye atın. köşeye atarken de şahsi tavsiyem tl olarak kalmasın, değer kaybeder.

artık ne kadar tl si olan değil ne kadar doları olan zengin.

giyim alışverişi gibi konularda dolap gibi uygulamalara bakın. az parayı doğru şekilde harcamak asıl maarifet.

bankalarda döviziniz olmasın. hükümet cidden çıkmaza girdiği anda banka hesaplarına el koyabilir. sizin dişinizden tırnağınızdan arttırdığınız para bir anda hiç olabilir. yastık altı en iyi seçenek.

kredi borçlarınızı hemen kapatmaya bakın, gereksiz harcama yapmayın. faiz oranı arttırılacak gibi geliyor bana. bankadan kredi çekmeyin 2-3 ay. araya ciddi bir fark koyacaklar. cazip gelecek tekliflerin altında sizi büyük borca sokmaya çalışacaklar.

bir de kimseye benim şu kadar param var şu kadar dövizim var diye laflarda bulunmayın. nasıl bir döneme gireceğimiz belli değil. en yakınınız bile size bir yanlış yapabilir. dolar 7 lirayı geçtikten sonra her şey çok farklı olacak.

eğer sosyal hayata kadar inerse kriz, hırsızlık vakaları çok fazla olacak. bu yüzden sizin bilginiz size kalsın. boşverin millet sizi aç sansın bir şey olmaz.

3. Bence bu başlığı canlı tutma vakti geldi.

*İnanıyorum ki hepimizin dolabında çok uzun süre yetecek kıyafetler var. Bence kıyafet alışverişlerinden uzak durma vakti geldi. (Ben en son 2017 Aralık ayında mont almıştım başka da bir şey almadım)

*Son kullanma tarihi geçmeden yeni bir ürün, makyaj malzemesi vs. alınmamalı.

*İnsanın eline ne kadar geçerse malesef o kadar çok harcıyor bu sebeple diyelim 1600TL kazancınız var. Onu 1500TL kazancınız varmış gibi düşünüp her ay ona göre harcama yapın ve mutlaka her ay kenarı bir miktar para atın görmeyin. Gücünüz yetiyorsa her ay 1 gram altın yapmaya çalışın.

*Dışarıda yemek yemeye servet ödemeyin. Hem paranız gidiyor hem de sağlığınız. Üşenmeden pratik yiyecekleri evinizde hazırlayıp yanınızda getirin.

*Sinema, tiyatro, konser vs. gibi aktivitelerinizi sınırlandırmaya çalışın. Arkadaşlarınızla belediyelerin çay bahçesinde bile buluşabilirsiniz ya da parka gidip çimlerde oturup temiz hava alın. Cidden sinema vb. çook pahalı geliyor bana gidemiyorum artık. Eskiden 1 gün içinde öğrenci harçlığımla 2-3 filme birden girerdik. Şimdi ayda 1 sinemaya gitmek bana lüks geliyor.

*Gerekirse ek iş bulmaya çalışın. Evden yapabileceğiniz şeyler olabilir. Hiç olmazsa 1-2 sene birikim yapmaya çalışın.

*Evlenebilirsiniz, çocuğunuzu sünnet edebilirsiniz fakat bunları şatafatlı bir şekilde yapmamaya çalışın. Hatta elinizden geldiğince kutlamalı olayları, doğum günü vb. yapmayın.

*Kredi kartı borçlarınızı kapatıp kırıp atın. Sadece nakit alışveriş yapın. İnanın ben çok uzun süredir yapıyorum ve kendimi çok daha iyi hissediyorum.

*Mesela ben saçlarımı uçlarından düz kestiririm genelde ve bunu ablama yaptırırım. Böylelikle kuaföre vereceğim en az 15-20TL cebimde kalıyor. Ağda işimi de kendim yapıyorum. Tüm vücut en az 60TL sanırım cepte kalıyor. 10TL lik ağda malzemeleriyle kendim alıyorum. her tarafı. Kaş bıyık için de aynı şey geçerli.

*Sadece kendiniz değil bunu çevrenizdekilere de aşılamaya çalışın. Sizi sürekli pahalı mekanlara çağıran durumu iyi olan arkadaşlarınızla gerekirse bahane üretip görüşmeyin bir süre ya da açıkça kusura bakma param yok gel şuraya gidelim diyin, bundan utanmayın.

*Aynı şey yaşadığınız ev için de geçerli. Gereksiz yere pirize takılı aletleri çekelim, musluğu gereksiz açık bırakmayalım,çiçekleri sıcağın altında değil sabah çoke rken ya da akşam sulayalım, artık internette bütün marketlerin haftalık indirim broşürleri var. Bunları takip edip ne nerede ucuzsa oralarda alalım. Emin olun 1TL oradan 3TL şuradan derken ciddi rakamlar çıkıyor ortaya.

Tabiki bu hep böyle devam etmeyecek sevgili süslüler. Aşacağız bu günleri. Unutulmaması gereken en önemli şey ne olursa olsun bu hayata 1 defa geldik ve insanız, tabiki kaçamaklar yapacağız. Çok katı bir şekilde de yaşanmaz ama elinizden geldiğince dikkatli olarak hayatın tadını çıkartın kendinizi strese sokmayın.

4. * güzellik salonlarında saç/cilt/vücut bakımı yaptırmak yerine bunları evde kendimiz yapabiliriz. Evde manikür, saç kesimi, saç boyamak da buna dahil.

* kültürel açıdan kendimizi sınırlandırmak çok zor biliyorum ama internette ücretsiz etkinliklerle ilgili o kadar çok şey var ki. Mesela ben yarın bayrampaşadaki axis avm'de ücretsiz gökhan türkmen konserine gitcem. Avm'lerde sürekli ücretsiz konserler var. Belediyelerin uygun fiyata tiyatroları da güzel bir seçenek . Bunların dışında nette bol bol farklı alternatifler var ücretsiz olarak.

* zor biten ürünler için stok yapmamak. Zamanında 6 tane şampuan stok yapmıştım. Tabi ki bi kısmının kullanma tarihi geçmiş. Para da boşa gitti.

* kıyafet konusunda şöyle bişey diyim, annem gençliğinde dikiş nakış kursuna gitmiş. Kumaşçıdan 1 liraya kumaş parçası alıp bana elbise dikiyor. O kadar güzel oluyor ki mağazadan alınmış gibi. Kot pantolon ve tişört dikemiyor ama sorun değil çünkü ben zaten elbise giymeyi seviyorum :) sizin de çevrenizde terziliği iyi olan biri varsa bu durumu değerlendirebilirsiniz.

Edit: eklemeler yapıldı

5. Kendi işimi kuramamak, sevmediğim bir işe sıkışıp kalmak.

Neden, çünkü kriz ilk olarak inşaat sektörünü vurdu. Bana iş veren olmayacak, bir sürü borçla işimi kapatmak zorunda kalacağım ve o gün geldiğinde bir yerde maaşlı iş bulmam da çok zor olacak. Arkadaşlarımın çoğu işsiz zaten, en azından bir işim var diyerek sabrediyorum şu an.

6. olaya yaklaşımım

(link: https://www.suslusozluk.com/yazarlar%C4%B1n-ekonomik-kriz-%C3%B6nlemleri?tab=media&p=1 )

7. - Benim gibi kahve bağımlısı iseniz iyi bir yerden sevdiğiniz bir kahveyi alın ve iyi bir termos edinin, sıcak suyunuzu ve kahvenizi yanınızda götürün. Ayrıca günlük atıştırmalıklarınızı ve suyunuzu da yanınızda götürün, abur cubura para vermeyin.

- pratik yemek tarifleri öğrenin, dışarıda yediğiniz şeyleri evde ufak porsiyonlar şeklinde evde yapmaya çalışın, toplu alışverişe alışın ve aldığınız eti, tavuğu, kıymayı ufak parçalara bölüp buzlukta saklayın. 

- büyük malzeme alışverişlerinizi toptan fiyatına perakende satan yerlerden ve büyük ebatlarda almaya çalışın. Deterjan, un, yağ, şeker vb. Gibi.

- indirimlerde deodorant, ped, pamuk, şampuan, sabun gibi çok zaruri kozmetik ürünlerini stoklamaya çalışın.

- bütçe yapın ve aylık harcamalarınızı belirleyin, ay sonunda paranız 50 TL artacak olsa bile döviz alın, altın alın, harcamayın.

- yürünebilecek mesafeleri yürümeye çalışın, otobüs, dolmuş, taksi vb. masrafları azaltmaya çalışın.

- Bulaşık ve çamaşır makinesini tam doldurmadan çalıştırmayın. Bir de gece saatlerinde uzun ve ekonomik programlarda çalıştırın. Elektrikli aletleri fişte bırakmayın. Biliyorum beyaz ışıktan nefret ediyorsunuz ama tasarruflu ampul kullanın, aşırı fark ediyor.

- Kitap, kıyafet ve hijyenik olabilen bazı kozmetik malzemelerinde takas'a/ikinci el'e inanın. İlla tanımadığınız insanlarla yapmanıza da gerek yok. Kuzenler, yeğenler, yakın arkadaşlar... bence çok keyifli oluyor bu değişimler.

8. - indirim olmadıkça alışveriş yapmıyorum artık,onda bile kılı kırk yarıyorum.

- ikinci el'e inanıyorum,çok iyi parçaları çok uygun fiyata alabilirsiniz süslüler,korkmayın.

- gerçekten ihtiyaç yoksa almayın,evde odanızda ne varsa bi gozden geçirin bu ara,hatta odanızı bir toparlayın,derinlerde gizlenmiş hiç açılmamaış paketler,2.ye 3.ye alınmış rujlar falan bulabilirsiniz,unutmayın.düzen çok işe yarıyor bu günlerde.

- dışarı pek çıkmıyorum zaten bulunduğum şehri ve ortamı sevmediğimden,bunun da faydası oluyordur muhakkak,içeceksem de içkimi alıp arkadaşıma gitmeyi tercih ediyorum.

- gıda konusunda,bu atıştırmalıkları zamanında Ankara'dayken kendim yapmayı epey öğrenmiştim tadının güzelliğinden ötürü.kendim alacağıma kendim yapıyorum mesela fıstık ezmesi,patlamıs mısır,brownie gibi,takip ettiğim instagram hesapları var,sağlıklı atıştırmalıklar pahalı sınıfına giriyor o nedenle güzel uygun tarifler verenlerini takip edebilirsiniz, mesela : semanınsağlıklımutfağı, fitmühendisçe gibi..paket kek,çikolata alacağınıza kendiniz eve yapabilirsiniz eğer imkanınız varsa

- yediğine de dikkat eden biriyseniz zaten dışarda pek yemek yemiyor olabilirsiniz.çok güzel salata,yemek kapları var,evde hazırlayıp yanınızda goturebilirsiniz.kimse de aa ne yapıyor bu demez,ne güzel dikkat ediyor kendine der.inanın dışarda yemek yemek çok farkettiriyor hem bedensel hissi hem cüzdanı.

- kullanmadığınız eşyalarınız,kozmetikleriniz,elektronik eşyalarınız,hatta spor üyelikleriniz vs var ise ve gitmiyorsanız elden çıkarın.modacruz var,gardrops var,sahibinden var,var da var,mutlaka bir alan çıkar,deneyin.para altın oldu artık,diğer yandan da pul oldu.

- elinize geçen paraları az çok demeden vadeli hesaba atın süslüler,inanın 5 liralar 10 liralar uzun sürelerde neler oluyor,vay be diyorsunuz.

ben biraz detaya girdim,birikim tavsiyesi verir gibi oldu ama idare edin artık ,okuyanlara thank you <3

9. ben de birkaç ek yapayım:

1- yukarıda bir süslümüz migrosun kendi sütünü alıyorum demiş. bu tarz ürünlerde aynı fabrikadan çıkan birkaç marka bulunur. örneğin pınar-sek-mis gibi. bu bakımdan üreticisi güvenilir olan daha uygun fiyatlı sütü tercih ediyorum ben de. bunu yoğurt, peynir, deterjan gibi bol markalı ürünlerde de yapabilirsiniz.

2- deterjan ve yumuşatıcıyı yarım ölçeğe indirmek. genelde hepimiz günlük giydiğimiz kıyafetleri kirliye atıyoruz, ağır lekeli olan belki 1-2 parça çıkıyor. bü yüzden yarım ölçek deterjan günlük çamaşırlar için çok çok yeterli.

3- para harcamama günü. haftada 2 gün para harcamıyorum. haftaiçi ya da haftasonu olabilir, planımı ona göre yapıyorum.

4- eve giren maaşın bir bölümünü doğrudan birikime koyuyorum. bana göre o para yok, eve hiç girmedi.

5- haftalık mutfak bütçesi hazırlıyorum ve sınırın üzerine asla çıkmıyorum. ama bu gidadan kesiyorm demek değil, haftada 3 gün balık yiyorum mesela. ama bu bütçe kısıtlamasının şöyle faydası oldu. artık pazardan alışveriş yapıyorum ve pişirmeyeceğim bir şeyi asla almıyorum. bir de dondurucuda sebze stoklamaya başladım. 1 kilo fasulye, barbunya vs fazla alıp 2 yemeklik olacak şekilde dondurucuya atıyorum.

6- ücretsiz etkinlik kovalıyorum. özellikle büyük şehirlerde ücretsiz konserler, film gösterimleri, sergi açılışları oluyor. kovalamak lazım.

şimdilik aklıma gelenler bunlar, zamanla yeni şeyler yaptıkça eklerim. umarım hepimiz maddi manevi en az zararla bu günleri atlatabiliriz.

10. en önemli şey mutfak gibi geliyor bana, sağlıklı, dengeli beslenmekten vazgeçmek istemiyorum fakat pazar bile oldukça pahalı son zamanlarda. bu yaz bunun için epey çalıştık eşimle.

30 kilo domatesten domates püresi ve menemenlik konserveler yaptık. aynı zamanda birkaç kavanoz makarna sosu ekledik yanına. patlıcan, türlü yemeklerini konserveledik yine aynı şekilde. derin dondurucuya da altı yemeklik yeşil fasulye koyduk. annem salça yaptı bol bol. eskiden 3 liraya salça alıyorduk, hafta sonu alışverişte gördüm 11 liralara çıkmış. o yüzden evimde 4 kavanoz salça olması beni epey mutlu hissettiriyor. dört ay salça almayacağım demektir bu.

rahmetli dedemin bahçesi vardı. ufak bir kır evleri vardı hatta ahşaptan. fındıkları toplatıp satıyor annem ve teyzem her sene. bize de bir senelik fındık geliyor, bu da cepte. yine bahçeden bol bol erik toplayıp erik suyu konservesi yaptım, şeftali suyu konservesi yaptım. reçel, marmelat yaptım. asma yapraklarını da dondurucuya koydum, sarma vs. yaparken yaprak almayacağım pazardan. bahçedeki elmalardan sirke yaptım. yine dondurucuya dolmalık biber, kapya ve çarliston biber koydum bol bol. bunları da kışın almayacağım gibi görünüyor.

geçen ay son zamlar gelmeden maaşımı aldığım gibi market alışverişi yaptım. nohut, yeşil mercimek ve kırmızı mercimek aldım ikişer kilo. zeytinyağı aldım tenekeyle. tereyağı aldım iki tane birer kilo, dondurucuya koydum yine. tuvalet kağıdı, havlu kağıt ve ped stokladım.

kozmetik konusunda da bayram indiriminden sürekli kullandığım maskara, eyeliner, kapatıcı ve göz kalemini aldım. üç-dört ay gidecek kadar temizleme köpüğüm, misel suyum var. nemlendiriciyi sürekli değiştirebiliyorum cildim sorunlu olduğu için, onu bittikçe alacağım. pamuk da epey var şu an. eskiden denemek için ürünler alıyordum ama şu aşamada bunu kestim. ihtiyaç alışverişi yapıyorum yalnızca.

kuaföre her hafta fön için gidiyordum muhakkak, artık ayda bir kesim için gideceğim sanırım. ağdamı evde hallediyorum. yeri gelince jilet de kullanabiliyorum.

kıyafet konusundaysa büyük parçalar elimde var. kaban, bot gibi bir ihtiyacım yok bu kış. çok sayıda giysim var dolapta. eskiden her ay bir şeyler alırdım kendime, bunu da ihtiyaç alışverişine dönüştüreceğim artık. her maaşımı aldığımda anneme, eşime ve anneanneme hediye alırdım. bunu kesmek istemiyorum, belki iki ayda bire düşürüp daha uygun hediyelere geçebilirim.

kedimin mamasını da on beş kilo aldık bu ay, eşim de kum stoğu yapmış. birkaç ay yeter bunlar da. sokak kedileri ve köpeklerine de bu ay temizmama yerine newcat ve newdog aldık ama sevmediler. temizmama çok zam yaptı, bu konuda arayıştayım hala.

sosyal hayat konusunda da artık arkadaşlarımızla evlerde vakit geçiriyoruz daha çok. beraber tabu oynuyoruz, film izliyoruz. beraberce sahile iniyoruz ve yanımıza termosta çay alıyoruz, atıştırmalık alıp oturuyoruz. bisikletlerimizi daha sık kullanıyoruz. kışın bunların çoğu mümkün olmayacak tabi ama dışarıda iki kişi altmış liradan aşağı doymuyorsun, çay bile en ucuz üç buçuk lira. içim acıyor artık bu harcamalara.

kitap alışverişinde de öğrencilikte olduğu gibi sahaflara yöneldim. şehir kütüphanelerinde hala gayet güzel eserler varmış bunun farkına vardım.

tüm bunları yaptıktan sonra bile hala eskiden yaptığımız birikimi yapamıyoruz. çünkü elimizi attığımız her şey iki katına çıkmış durumda. çocuk sahibi olmak istiyorduk fakat bu fikri rafa kaldırdık çünkü benim işten çıktığım bir senaryoda tek maaşla birikim yapamayız ancak hayatta kalırız ve bebeğe büyük haksızlık olur.

merakla doğalgazın ilk faturasını bekliyorum şimdi ben.