1. asıl adı "Kitāb Alf Layla wa-Layla" olan 8.yüzyılda ortaya çıkmış orta doğu kökenli edebi eser.
Abbasi Halifesi Harun Reşid zamanında halkın iran hikayesi Hazâr Afsâna'dan çok etkilenerek buradaki hikayeleri oluşturduğu söylenir. 9. yüzyılda bu hikayeler derlenmiştir ve sonraki yüzyıllarda anlatıcıya ihtiyaç duyulmasıyla şehrazat karakteri etrafında şekillendirilmiştir.
vezirin kızı şehrazat'ın hükümdar şah şehriyar'a anlattığı hikayelerden oluşur. bugün çok ünlü olan ali baba ve kırk haramiler, aladdin'in sihirli lambası, sinbad hikayeleri de bu eserin içinde yer almıştır.
şahsi görüşüm doğu kültürünün oluşturduğu en güzel eserlerden biri olduğu yönündedir. daha çok büyüklere masallar şeklinde olan hikayeler dönemin dokusunu tam hissettirecek şekilde betimlemeli, hikayeler karışık ancak bir o kadar orijinal, baştan sona prenses, şah, sultan, vezir, peri, cin gibi öğeler olduğundan oldukça görkemli ve okuması çok zevkli.
batının bugünkü oryantalist bakış açısını besleyen asıl öğe bu hikayelerdir. üzerine çokça sosyolojik test yazılabilecek eserde kadına bakış açısı günümüzdeki ile neredeyse aynı, beklenen üzere erkekleri felakete sürükleyen unsur kadınlar ancak erkeklerin aptal denilecek kadar saf anlatıldığını da göz ardı etmemeli.
eseri, yine büyüklere masallar şeklinde batı'da halkın oluşturduğu grimm masallarıyla karşılaştırdığımızda çok bariz edebi fark var. grimm masalları çok sade, gösterişsiz ve hatta yer yer korkutucu öğeler içerirken binbir gece masallarında kötülüklere rağmen neşe, gösteriş vardır ve dili "Şeytan yüreğime hırs ve nankörlük soludu" böyle cümlüleri oluşturacak görkemde ve inceliktedir.
eserde cinsellik fetişliğe varacak kadar fantazilerle allanıp bullanıp, gayet cesur şekilde aktarılmış ki gerçekten çok ilginç. düşünsen aklına gelmez yani.
ayrıca Rimsky-Korsakov orta doğu gezisinde bu hikayelerden çok etkilenmiştir ve rivayete göre kızıldeniz'den geçerken etkilendiği 4 hikayeden oluşturduğu şehrazad süitini yazmıştır ki (link: https://www.youtube.com/watch?v=2mV3VWW3THc efsanedir)
efsaneye göre eskiden bu masalların tamamını okuyan kişinin öleceğine inanılırmış ve kimseninde masalların hepsini sonuna kadar okuduğuna inanılmazmış. "açıl susam açıl" ile başlayan masalları seven süslülerin okumasını tavsiye ederim.
- "ey talih! gölgene sığınırlar ama sen, bilgeleri sürgün eder, dünyayı budalalara yönettirirsin!"
- "Ben toprağın, havanın ve dalgaların efendisiyim! Ama lambanın ve lambayı taşıyanın kölesiyim. Neye sahip olmak istersin? Söyle, neye sahip olmak istersin?"
- "Baht'ın bize yazdığı mısranın tüm harflerine baş eğdik."
- "yüreğime diyorum ki 'ne vakte kadar mutluluğu iteceksin! yaşam ödenecek kısa süreli bir borçtur, uyan! mutluluğun gülü uykuda açmaz'"
ukte (yazar: sutlukahve )
beatrice