1. 2. mahmud'un eşi ve sultan abdülaziz'in annesi olan osmanlı'nın tek çingene valide sultanı.
ulah asıllı olan pertevniyal sultan'ın asıl adı hasna besime'dir. osmanlı sarayına nasıl geldiği bilinmemekle beraber 2. mahmud ile evlenmiş ve oğlu abdülaziz'in tahta geçmesiyle valide sultan olmuştur. çok iyi niyetli, yardımsever, halk tarafından hem kendisinin hem oğlunun özellikle çok çok sevildiği bilinir.
1600'lü yıllarda şeyh ahmet tarafından yaptırılan konya aziziye camii'sini 1867'de yeniden inşa ettirmiştir. kocasının anısına Aksaray Mahmudiye ilkokulu'nu yaptırmıştır. ayrıca aksaray'da kendi adını taşıyan valide sultan mektebi ve camisini içeren bir küçük külliye yaptırmıştır.
kendisinin osmanlı'ya gelmeden öncede yoksul bir aileden olduğu bilinir ve bu sıkıntılı hayatı osmanlı döneminde de devam etmiştir. oğlu sultan abdülaziz'in intihar süsüyle öldürülmesi sonrası yeni valide sultan tarafından eşyaları dağıtılıp elinden alınarak eziyetle dolmabahçe sarayına sürgün edilmiştir.