plastik kullanimini azaltmaya yonelik ipuclari

1. merhaba susluler. bu basligi belki birbirimizden ufak tipler aliriz diye acmak istedim. 

mesela dus jeli/sivi sabun yerine kati sabuna gecmek, plastik saplidan ahsap sapli dis fircasina gecmek ve bambu sapli kulak cubugu satin almak gibi ufak degisiklikler yaptim ben. simdiki hedefim: sacimi hem temizleyip hem besleyecek, nemlendirecek, kisaca normal zamanda yaptigim bakimi yapabilecek bir kati sabun/plastik ambalaja sahip olmayacak bir sac temizleme urunu bulmak. 

2. Dışarıdan su almak yerine kendi mataramı kullanıyorum. Korona öncesinde kağıt bardakla kahve almayı bırakmıştım. Sıvı sabun ve duş jeli kullanmıyorum, her ikisi için de sabun kullanıyorum. Saçım için de sabun denedim ama şimdi her zaman değil, dönem dönem sabun kullanmaya başladım. Bir nebze olsun şampuan tüketimini azaltıyor. Alışverişe naylon torbalar yasaklanmadan önce de hep yanımda taşıdığım bez torbalarla giderdim. Sebze meyve alırken kullanılan şeffaf naylonlara bir çarem yok ama. Üstlerine fiyat etiketi yapıştırdıkları için saklayıp tekrar kullanma ihtimali olmuyor :/

3. gardırop, makyaj çekmecesi, mutfak dolabı, buzdolabı vb(gizlinot: aklınıza dağınık durabilecek ne tür dolap/çekmece gelirse) organize edeceğiz, daha derli toplu duracak diye 87 farklı plastik kap kullanmanın doğru olduğunu düşünmüyorum. özellikle bu dönemde sosyal medyada insanların buzdolaplarını bolca görme fırsatımız oldu, herkesinki plastik düzenleyici kaynıyor. dolapları/çekmeceleri derli toplu göstermek için o sodaları, içecekleri tek tek ayrı plastik raflara koymak zorunda değiliz. emin olun hepsini yan yana düzgün bir şekilde dizdiğimizde de gayet toplu duruyor. eğer her dağınıklığı bu şekilde plastik kapların içine tıkıştırmaya çalışırsak gerçekten bunun önüne geçemeyiz. dediğim gibi bu dönemde en çok gözüme batan şey bu oldu, evde kaldıkça insanın devamlı bir şeyleri yenileyesi geliyor evet ama temiz ve düzenli olmak için çözümün onlarca plastik kap almak ve bütün eşyalarımızı onların içinde stoklamak olduğunu düşünmüyorum. 

4. Çok sevdim bu başlığı. Ben de ince tek seferlik buzdolabı poşetleri yerine kilitli kalın poşetlerden kullanmaya başladım. Bu poşetlere ekmek bezelye gibi gıdalar koyup dondurucuya atıyorum. Sonra sabunlu suyla yıkıyorum tekrar kullanıyorum. Silikon olanları varmış belki daha uzun ömürlü olurlar ama ben TR'de görmedim.

Bir de ikea'nın silikon kapaklarından aldım streç film yerine muz, limon, bardak vb. Kapatırken çok işe yarıyor.

5. içecekleri (özellikle limon içeren içecekleri) dişlerime değdirmemek için pipetle içiyorum, bu yüzden toplu karton pipetler alıyorum ama yeni edindiğim bir bilgiye göre; karton pipetler geri dönüştürülebilir malzeme olmalarına rağmen geri dönüştürülebilmeleri için çok daha fazlasının tek tek bir araya getirilmesi gerekmekteymiş. Bunlar küçük parçalar halinde olduklarından  geri dönüştürülemiyorlarmış.

Bu da bir bilgi olsun hani karton pipetleri çevre dostu biliriz ya. ben şu an cam pipet alma yolundayım. Zaten karton pipet, asitli içecekte yukarı doğru çıkıyordu ve içeceği de yukarı doğru akıtıyordu, pek kullanışlı değil.

Not: devamlı karton pipet demişim, kağıt pipet olacak o sanırım asdfgh. (Paper straws)

6. Ne güzel başlık açanın da paylaşım yapanın da emeğine sağlık öncelikle , bayıldım . 2008 yılında ilk kez yurt dışında bir süre kalışımla başladı plastik azaltma sürecim. Bana normal gelen bazı davranışlarımı hosteldeki arkadaşlarım garip karşılıyordu. Mesela real süpermarketteki alışverişimde 25 sente plastik torba alıyordum sürekli. Paralı olması anormal gelmişti bir de manalandıramamıştım. Yaşım da çok büyük değildi ama geri dönüşüme verilen önem bende bir sürü davranış değişikliğine sebep oldu . O zamandan beri plastik poşet kullanmıyorum. Organik çöp ve ambalaj çöplerini ayırıyorum. Bir ara gazeteden kese kağıdı yapıyordum sebze meyveye ama bir süre sonra külfetli olmaya başladı bıraktım. İki ambalajlı ürünleri asla almıyorum (tüpteki diş macununu bir de kutuya koyuyorlar mesela ). Kendi kahve bardağım ve uzun süreler için termosum var onu yanıma alıyorum. Cam şişedeki suyumu da tabi ki . Tek ofis çalışmadığım için yemek /beslenme kutusu işini oturtamadım henüz ama, deniyorum . Bir de şimdi plastik pipet olayından kurtulma niyetim var , cam ve metal alternatifler varmış arayış içerisindeyim bakalım. Pringles kutuları da bir sürü şeyi toparlayacak organizerlara dönüşebiliyor :)

Organizer kullanma işini çok seviyorum ailemle yaşamasam evin her alanını kendimce organizerla donatabilirim bu yüzden plastik dışı alternatif bilen başlığa yazarsa çok güzel olur .

7. ah işte tam benim konum... hemen yaptığım bir kaç şeyi paylaşayım.

ilk olarak paket gıda almamaya çalışıyorum, olabildiğince pazara gidip ellerimle seçip yanımda getirdiğim küçük bez torbalara koyuyorum ve öyle tarttırıyorum. pazarcılar alıştı artık bana, hoşlarına bile gidiyor bu durum.

tabi ki poşet kullanmıyorum, çeşit çeşit filem ve bez torbam var. her alışverişte onları yanıma alıyorum. boyutu daha küçük olanlar her zaman çantamda dururlar, aniden marketten bir şey alırsam diye.

termosum ve cam su şişelerim var, dışarı çıkacağım vakit onları alırım yanıma. dışarıdan en son ne zaman şişe su aldım hatırlamıyorum bile.

eh ister istemez eve paket, plastik şeyler giriyor. camları ayrı, plastikleri ayrı yerlerde ayırıyorum, her şeyi kategorize etmiş durumdayım ve bu şekilde geri dönüşüm kutularına atıyorum. cam, demir gibi şeyler ayda 1 anca dolup çıkıyor zaten evden, köpeğimi gezdirmeye çıktığımda onları da atmak hiç yük değil.

çok küçük bir şey ama yemeksepeti uygulamasında da plastik ürün gönderme seçeneğini seçtim. zaten herkesin evinde çatal kaşık var, ne gerek var plastik şey göndermelerine?

internetten çelik pipet aldım, onu kullanıyorum. ikiye ayrılabildiği için çantada kılıfıyla taşımak çok basit, aniden kahve içmeye karar versek bile plastik pipet kullanmamış oluyorum.

yine okul için yemeğimi evden götürürüm, yemek kutularım var çeşit çeşit. dışarıdan bir şey yemeyi sevmediğim gibi, bütçeye de katkısı oluyor. sürekli paket atıştırmalık almaktan kat kat iyidir.

kıyafet alışverişini genelde gezerek yapmayı severim, alışveriş için dışarı çıkacağım zaman da bez çantalarımdan birini yanıma alıyorum ve yine gereksiz poşet kullanmamış oluyorum.

şimdilik yaptığım şeyler bu kadar aklıma geldi. "aa şu da vardı" dediğim bir şey olursa eklerim.

bu kadar küçük şeyler bile insana mutluluk veriyor, bir şeylere katkınız olduğunu hissediyorsunuz. umarım bu tarz şeyler daha da yaygınlaşır ve doğayı yok etmeyi bırakırız.

8. En nefret ettiklerimde ilk 5 e girer plastik. Eşimle en büyük kavgamız streç filmdir. Evden uzaklaştırdım. Ikea ya da trendyol gibi yerlerde cok kullanımlık (gizlinot: Silikon ) kapaklar var boy boy.

Pikniklerde vs. Tek kullanımlık bardak,tabak vs kullanmıyorum. Gönül ister çok kullanımlık plastik de olmasın, malesef işe giderken camda kırılma sorununu çok yaşadığım için plastik en azından 5 olanlardan kullanıyorum.

Bu konuyla ilgili netflix'de (link: https://www.netflix.com/title/81116168?s=a&trkid=13747225&t=cp Bak) 4.bölümünde plastik tarihi sonuçlarını kısaca anlatmış. Aslında yüzyılın buluşu olarak geçiyor.

evlerimiz, kan verdiğiniz kitler,lab malzemeleri, halılarımız,kıyafetlerimiz ,çoraplarımız,araçlarımız,tekerleri, saç fircalarimiz, fastfoodlar,yatak örtülerimiz,perdelerimiz,kartlarımız, suni deri ayakkabı,çantalarımız, organizerlerimiz,ev aletlerimiz, sahte takılarımız,telefonumuz,ameliyat tüpleri vs herşey onlar her yerdeler.... şuan dünyada bilinen 3 büyük çöp adası var ve büyüğü pasifik çöp oluşumu,dakikada tahmini8-10 milyin çöpün(plastigin) okyanuslara ulaştığı tahmin ediliyor.

Bireysel çabalar artı hükümetlerin,bilim insanlarının kaynak ve enerjilerini bu konuya daha çok yoğunlaştırmalari gerekiyor.

Edit:ekleme

9. - adet kabi kullanmak

- kahve icin bambu mug'im var onu kullaniyorum, yurtdisindan almistim markasi ecoffeecup

- covid pandemisinden once sebze alisverisimi hep pazardan yapardim, fileyle giderdim boylece fiyat etiketi derdim olmazdi

- pazarda ayni zamanda tereyagi ve peynir satan teyzeler olurdu, kap getirirdim yanimda ona koyardim

- paketli birsey illaki alacaksam en buyuk boyunu almaya ozen gosterirdim boylece plastik atigini 15% azaltmis oluyoruz ve birim fiyat olarak en uygun urunu secmis oluyoruz.

- temizlik malzemelerini abartmamak (arapsabunu, sirke ve camasirsuyu evdeki herseyi temizleyebilir ayriyeten ozel bir temizleyici almaya gerek yok)

- dus jeli yerine kalip sabun kullanmak (sacim begenmedi ama sabunu o yuzden sampuana devam)

- silikon ve metal pipet kullanmak

- isyerine evden yemek goturmek

- poset cay kullanmak yerine cayi demlemek, evimizde caydanlik yok, french pressle de gayet guzel demleniyor (bitki caylari da dahil)

- firin kagidi yerine silikon silpat kullanmak

- plastik catal kasiktan nefret ediyorum zaten cit diye kiriliyorlar o yuzden disaridan siparislerde yesili koru secenegini secmek

10. Islak mendil kullanmıyorum. Cam veya kağıt ambalajlı kozmetikler kullanmaya gayret ediyorum. saçım hariç katı sabun kullanıyorum. Yeni bir mutfak gereci alacaksam metal ya da cam tercih ediyorum.