su tasarrufu

1. 2040 yılında su oranları inanılmaz düşecekmiş. Bu 20 yıl demek.

Bu konunun her şeyden önemli olduğu aşikar. Susuz yaşayamayacağımız temel ihtiyaçlarımızı gideremeyeceğimiz belli.

Bu konunun sözlükte gündemde olması ve herkesin birbirini bilgilendirmesi gerektiğini düşünüyorum.

Sudan tasarruf yöntemleri, belgeseller, suyu en çok boşa kullanan sektörler ve ev eşyaları.

Su ile ilgili belgeseller vb. bilgilerinizi sözlükte paylaşıp çoğaltalım lütfen.

2. Susuzluk ölüm demek ama suyun azalması çok daha kötü. Dünyada kişi başına su tüketimi yılda ortalama 800 m3 civarında. Dünya nüfusunun yaklaşık % 20'sine karşılık gelen 1,4 milyar insan yeterli içme suyundan mahrumken 2050 de rakam 3.76 milyara ulaşacak.

Yeryüzünde her yıl çoğunluğu çocuk olmak üzere 2 milyon insan uygunsuz su kullanımı ve kötü hijyenik şartlar neticesinde ortaya çıkan barsak enfeksiyonlarından hayatını kaybetmektedir. Hep A vb hastalıklarda artmakta.

Bir ülkenin su zengini sayılabilmesi için, kişi başına düşen yıllık su miktarı en az 8000 - 10.000 m3 arasında olmalıdır ve Türkiye su zengini bir ülke değildir. Türkiye'de kişi başına düşen yıllık su miktarı 1.430 m3'tür

Ben de konunun uzmanı değilim ama elimizi taşın altına koyma vaktinin geldiğini düşünüyorum.

Carl Saganın dediği gibi:

Bu soluk mavi nokta yani DÜnyamız, Gezegenimiz, onu saran uzayın karanlığı içinde yalnız bir toz zerresi. Bu muazzam boşluk içindeki kaybolmuşluğumuzda, bizi bizden kurtarmak için yardım etmeye gelecek kimse yok.

3. Senaryolar beni çok korkutuyor. Elimden geleni yapıyorum kendi çapımda. Mesela duşta çok kısa kalıyorum artık 10 dk yı geçmiyor. Yüzümü yıkarken lavaboya kap koyup akan suyu, aynı şekilde diş fırçalarken akan suyu biriktiriyorum. Klozetin yanında bi kovam var oraya dolduruyorum. Her tuvalete girdiğimde 15-20 litrelik sifonu çekmek yerine özellikçe çişimi yapınca sadece 1 tas su kulanıyorum. Yeşillikleri, sebze meyveyi yıkadığım suyu da aynı kovada biriktiriyorum ya da çiçeklerimi sulamak için kullanıyorum. Bazen balkon yıkarken kullanıyorum hatta. Elimden gelen bu şimdilik, etrafımdakilere de anlatıyorum, 1 litre suyu kurtarabilirsek ne mutlu bana, bize.

Bi yandan da sinir oluyorum çünkü tavşan gibi ürüyo insanlar, demiyorlar ki bu çocuklar bizim yaşımıza geldiğinde ne şartlarda yaşayacak, ben bunun için ne yapıyorum. Yeter ki soyumuz yürüsün, anneliği babalığı tadalım. Geleceği düşünmeye gerek yok, doğan rızkıyla doğuyor ya nasılsa! Klasik ortadoğu zihniyeti. Sadece üre, tüket, kendini düşün. Sinirlendim bak yine!

4. Evde harcanan suyun yüzde 10'u mutfakta kullanılır. Pişirme, temizleme, yıkama ve içme maksatlı su kullanımında birkaç noktaya dikkat ederek harcamanızı kısabilirsiniz.

Sebze ve meyvelerinizi akar suyun altında yıkamak yerine, bir kabın içinde yıkayın. Yıkama sularını daha sonra çiçeklerinizi sulamak için tekrar kullanın.

Ispanak, semizotu, pazı gibi yeşil yapraklı sebzeleri ayıkladıktan sonra ilk yıkama suyuna sirke koyarsanız daha kolay temizlenir.

Elde bulaşık yıkarken mümkün olan en az miktarda deterjan kullanın. Daha az deterjanı durulamak daha kolaydır. Deterjan yerine doğal yeşil sabun kullanırsanız balıklar ve diğer deniz canlıları daha da memnun olur.

Suyu boşa akıtmayın.

Sadece ihtiyacınız olduğu kadar su ısıtın. Böylece elektrik ve gaz masrafından da kısabilirsiniz.

Musluğun altına yıkadığınız tabakları üst üste koyduktan sonra durulamaya başlayın. Daha az suyla temizleyebilirsiniz.

Elde yıkadığınızda, bulaşık durulama suyunuzu biriktirip tuvaletlere dökmek için kullanabilirsiniz.

Bulaşık makinenizi tamamen dolduğunda çalıştırın.

Sebze haşlarken üstlerini kapatacak kadar su kullanın ve tencerenin kapağını kapalı tutun. Hem sebzeleriniz daha çabuk pişer, hem de enerji tasarrufu yapabilirsiniz.

Makarna ve sebze haşlama sularını dökmeyin, çorbalarınızda kullanabilirsiniz.

Donmuş yiyeceklerin buzu çözülsün diye akar suyun altına tutmayın. Kullanmadan bir gece önce buzdolabında çözülmeye bırakın. Daha sağlıklı bir yolu tercih etmiş olursunuz.

Sıcak su borularını yalıtkan malzemeyle kaplayın. Boruların ısınmasını beklerken musluğu açıp suyu ziyan etmemiş olursunuz.

Sıcak su tertibatınızda termostat ayarının çok yüksek olmamasına itina gösterin. Aşırı derecede ısınmış suyu soğuk suyla ılıtmaya çalışmak israftır.

Çamaşır:

Evde harcadığımız suyun yüzde 15-20'si çamaşır yıkamak için kullanılır. Çamaşır için sadece sadece su değil, enerji ve deterjan da harcanır.

Çamaşır makinenizi tamamen dolduğunda çalıştırın. Bu şekilde, her yıkamada 10 litreye kadar su tasarruf edebilirsiniz.

Elde çamaşır yıkarken aynı suda önce beyazları; sonra renklileri yıkayabilirsiniz.

Çamaşırdan arta kalan suyu yerleri silmek veya tuvaletinize dökmek için kullanabilirsiniz.

Banyo:

Evde en çok su banyoda harcanır. Günlük harcamamızın yüzde 40'ı banyodadır.

Banyoda su tasarrufunun en kolay yolu suyu tasarruflu kullanan duş başlığı ve sifon taktırmaktır. 6 dakika duş yaptığınızda, tasarruflu duş başlığıyla her banyoda 50 litreye kadar daha az su harcamış olursunuz.

Banyo suyunun ısınmasını beklerken suyu bir kovaya doldurun.

Yıkanacağınız zaman küveti doldurmayı değil, duş yapmayı tercih edin.

Küvette yıkanmak isterseniz sadece yarısını doldurun.

Küvetinizi, suyun sıcaklığını kontrol ederek doldurun. Sıcak suyu sonradan ılıtmak su ziyanına yol açar.

Banyo suyunuzun akıp gitmesine izin vermeyin. Bu suyu araba yıkamak veya tuvalete dökmek için kullanabilirsiniz.

Daha kısa süre duş yapın. Yıkanma sürenizi sabunlanma, yıkanma ve durulanma ile sınırlayın. Tuvaletinizi çöp kutusu gibi kullanarak elinize geçenleri atmayın. Gereksiz yere sifonu çekmeyin.

Dişlerinizi fırçalarken, yüzünüzü yıkarken suyu akar vaziyette bırakmayın. Bu şekilde günde 10 litreye kadar sudan tasarruf edebilirsiniz.

Tıraş bıçağınızı akar suyun altında değil, bir tas suyun içinde durulayın.

Musluklar:

Musluklarınız su damlatıyorsa mutlaka tamir ettirin. Damlayan musluklar günde 30-200 litre suyun ziyan olmasına sebep olur.

Damlayan musluklarınızın altına suyun birikebileceği kaplar koyun.

Bahçe:

Bahçenizi, çiçeklerinizi sulamak için günün serin saatlerini seçin. Sabah ve akşam gün batımı daha iyi zamanlardır. Öğle sıcağında sularsanız, buharlaşma ile suyun büyük bölümünü kaybetmiş olursunuz. Çiçeklerinizi sularken kaldırımları değil, sadece çiçekleri sulayacağınız şekilde hareket edin.

Yaşadığınız yerin iklimine uygun, yerli bitkileri ekin. Yerli bitkiler daha az su ve daha az bakım ile büyüyebilir.

Kaldırım ve yerleri suyla yıkamak yerine çalı supurgesiyle supurun.

5. bulaşıkları makineye atmadan önce saatlerce suyun altında tutmamak, foşur foşur hortumu açıp araba yıkamamakla bile yapılabilecek bir eylem. hepimizin eğer bu dünyada yaşıyorsak, gelecek nesillere bir sorumluluğu aslında bu.

tasarruf konusunda bilinenlerin biraz dışına çıkıp, bir o kadar önemli başka bir konudan bahsetmek istiyorum ben de. aslında tasarruf derken kastedilen şebeke suyu kullanımını azaltmak. bunun için de en başta şebeke suyuna ihtiyacı ne kadar azaltırsak, bu aslında bir o kadar karlıyız demek oluyor.

o nedenle, su tasarrufu sağlamanın en önemli yollarından biri de gri su arıtımı denen sistemi hayata geçirmek aslında.

peki nedir gri su arıtımı dersek, konu tamamen şu aslında.

en başta gri su denilen şey, evsel atık suların tuvalet suyu içermeyen, yani onun haricinde kalan kısmıdır. buradan yola çıkarak duştan, lavabolardan, küvetten ve mutfaktan gelen atık suların, tekrar kullanılmak üzere arıtılması işlemine de gri su arıtma deniliyor. böyle söyleyince birçok insanın başta bunu duyunca bile bir içi kalkıyor. yalnız bu içme suyu olarak kullanılmak üzere yapılan bir işlem değil. örneğin bahçeler sulanırken, genel temizlik yapmak için, süs havuzlarında, araç yıkarken vs temiz su yerine kullanılması için yapılan bir işlem bu.

bu konuda yine yanlış bilinen bir şey daha var o da gri suyun içinde ısrarla foseptik atıkların olduğu düşüncesi. tam tersine, gri suyun içinde sabun, deterjan, şampuan, diş macunu, duş jeli, tırnak, saçtaki kepekler, saç, deri parçaları ve krem gibi şeyler var aslında. bu tür sular için önce kıl tutucu filtrelerle saç vs gibi maddeler ayrıştırılarak, daha sonra oksijen miktarı artırılarak önce biyolojik olarak arındırılıyor. bu işlemden sonra tekrar membran teknolojisi ile yeniden arıtılarak, en son da klorla dezenfeksiyon yapılarak kullanıma hazır hale getiriliyor. yani birkaç aşamalı bir işlem bu. bunlardan sonra gri suyun otellerden, yurtlardan, sosyal tesislerden tutun da, alışveriş merkezlerine kadar birçok kullanım yeri mevcut aslında. bu konunun daha çok kişi tarafından bilinerek hayata geçirilmesi, farkındalığın artması konusunda da oldukça önemli aslında.

6. En geç 5 yıl içerisinde herkesin bir şekilde gündeminde olacak konu. Kişisel duyarlılık olduğu son yıllar , ileride mecburiyet olacak.

7. bulaşık makinesi hariç hayatımın her alanında yapmaya çalıştığım, çocukluktan beri annemden alışkanlığını kazandığım eylem. diş fırçalarken su kapatma konusunu söylemeye gerek bile yok. duş için suyu açıp beklerken mutlaka kovada biriktirip sonra temizlikte kullanıyorum, kapalı tuttuğum balkonları sadece kullanacağım zaman yıkıyorum. ama çözemediğim bir şey var. bulaşıkları makineye koymadan sudan geçirmek kesinlikle istemiyorum ve yaparken çok kısık suda hızlı hızlı geçirmeye çalışıyorum ama bunu yapmadan yemek kalıntılarıyla makineye bulaşık koymak nasıl olacak? sadece çatalla sıyırılmıyor ki, baya baya kalıntı dolu oluyor tabak üstleri hele ki bir iki gün makinede durursa taşa dönerler, makine kokar, filtresi de berbat olur... bu konuya çözümü olan veya yanlış bildiğim bir şeyi düzeltecek varsa gerçekten duymak isterim çünkü bu işlemi yapmaktan kurtulursam inanılmaz rahatlayacağım.

8. kendimce fark ettiğim ufak tefek şeylerden bahsedeceğim, önemli olanlar zaten yazılmış.

diş fırçalarken suyu sürekli açık bırakmıyoruz zaten, aslında yüz yıkarken de böyle olmalı. yüzümü yıkarken maalesef 4-5 litle su harcağımı fark ettim. buna dikkat etmeye çalışıyorum. barbara palvin (link: https://youtu.be/ZpwsQUVSB3k?t=149 şurada) suyu kapatmadıkça ben burada bi tuhaf oldum.

her banyoda saç kremi/maskesi kullanmak da aşırı su harcamaya sebep oluyor. saçınızda 2-3 dakika bekleteceksiniiz diyelim, banyoda sürekli akan bir suyun altında 2-3 dakika daha oyalanıyorsuz. bundan bir şey olmaz gibi geliyor ama litre hesabı yapınca epey su boşa gitmiş oluyor.

sonuç olarak sürekli akan su demek su israfı demek. bulaşıkları yıkarken ya da makineye dizerken de buna dikkat etmek lazım.

bir de aşırı saçma bir detay gibi gelebilir ama her gün duble türk kahvesi içen biri olarak söylemek istedim, bardağı suya tutup arındırmaktansa biraz kurumasını bekleyip kahve telvelerini çöpe atıyorum sonra çok az sudan geçiriyorum. inanmazsınız bu bile fark etti.

su tararrufu sadece cüzdanımızla ilgiili bir şey değil, su çok kıymetli ve kaynakları minimum düzeyde tüketmek lazım. her şeyi dört dörtlük yaptığımı sanmıyorum elbette ama kendimce dikkat etmeye çalışıyorum.

9. Su, tasarrufu yapılsa daha iyi olur denilen bir konu değil artık. Bence şu dönemde zorunda olduğumuz birşey. Peki biz evde neler yapıyoruz? Birazda evde yaptıklarımızdan bahsedeyim.

* Banyo suyunu kovaya hazırlayıp banyo yapmak inanılmaz su tasarrufu sağlıyor.

* Banyoda su ısınana kadar olan suyu kovalara dolduruyoruz. Bu suyu temizlikte kullanıyoruz çok işe yarıyor açıkçası.

* El yüz lavabosunun giderini ayrı bir kovam var ona dolduruyoruz. Bu sayede sifon çekmiyoruz.

*Bulaşık ve çamaşırları biriktiriyoruz. Az kıyafet için makine çalıştırmıyoruz.

* Bulaşıkları daha makine olmadığı için elde yıkıyoruz. Bulaşıkları ıslatmıyoruz. Onun yerine evyede biriktiriyoruz ve zaten su aldıkça meyve sebze yıkadıkça ıslanıyor gerek kalmıyor. *Mutfak çeşmesinden sıcak su almıyoruz. Sıcak suyu beklerken çok fazla soğuk ve ılık su akıyor. Bu yüzden çaydanlıkta su ısıtıyoruz. Bu suyla yıkıyoruz.

*Nohut, fasulye gibi kuruları bir gece önceden suda bekletmişsek bu suları da bulaşık yıkarken kullanıyoruz.

* Kurutmalı çamaşır makinem var. Bu makineler kurutma esnasında da su alıyorlar. Bu sebeple çok gerekmedikçe kullanımını tavsiye etmiyorum.

* Evde 2 kedimiz var. Kedilerin sularını tazelerken eski suları çiçeklere ve ağaçlara döküyoruz. Bu sayede hem dinlenmiş su koymuş oluyoruz hem de çiçekler için fazladan su harcamıyoruz.

* Yumurta haşladığımızda bu haşlama suyunu da çiçeklere döküyoruz. Bu sayede hem suyu ziyan etmiyoruz hem de çiçekler için çok faydalı bir su vermiş oluyoruz.

Aklıma geldikçe güncelleyeceğim.

Su tüketimi için olan oldu artık. Kaynaklarımız hep kısıtlıydı ama bundan sonrası için işimiz daha zor gözüküyor. bilinçli olmak ve sonraki nesilleri bilinçlendirmek bizim elimizde diye düşünüyorum. Umuyorum daha fazla geç kalınmaz.

10. Çok üzülüyorum birçok insan hiç dikkat etmiyor. Yeraltısularımız artık eskisi gibi beslenemiyor hem iklim değişikliği hem insanların bilinçsiz tarım ve sulama yapması bunda çok etkili. Bizler birey olarak en azından evde dikkat edelim çünkü su geleceğimiz için çok önemli ve bizden sonraki nesli düşünmemiz gerekiyor. En basitinden bozulan damlayan muslukları onarmak , temizlikte aşırıya kaçmadan yeterli miktarda harcama yapmak özellikle duşta gereğinden fazla su akıtmamaya özen göstermek gerekiyor . Şunu da belirtmek istiyorum birçok ülkede kirli sular arıtılarak içme suyu olarak kullanılıyor. Bizler henüz var olan sularımızı kullanıyoruz bu konuda şanslıyız ama ileri de bu kaynaklarımız da tükenecek. O yüzden lütfen aklımıza gelsin suyu harcarken o Afrika'daki suyu bulan insanların sevinci ve ona göre tüketelim.