gluten

1. kozmetik ürünlerinde bulunan ve genellikle açıklama bölümünde "e" vitamini şeklinde geçen alerjik madde. 7. yüzyılda tespit edilmiştir. kadın cildinin bazı makyaj ürünlerine karşı alerjik tepki göstermesinin ana sebeplerinden biridir.

2. buğday, arpa, çavdar gibi tahılların içersinde bulunan bir proteindir. çölyak (gluten sebebiyle ince bağırdaktaki villus denen çıkıntıların tahrip olması) ve dermatitis herpetiformisin (deride kaşıntılı kabarcıklar ile seyreden bir hastalık) sebebidir.

Alerji listemin bir numarasıdır kendisi. piyasada bulunan neredeyse tüm yiyeceklerde bir şekilde bulunur. Hadi ekmek, kek, makarnanın içerdiği tahmin edilebilir. Peki çorbalarda ve salata soslarında kıvam vermek için kullanılan buğday unları?

3. Gluten içermeyen ürünlerin yaygınlaşması ile insanların akıllarında sanki bir yer dürtülmüşcesine etki yaratmıştır. Gluten zararlı bir maddeymişcesine glutensiz ürünlere yönelim olmuştur bazı kesimlerce. Gluten buğday türevli bir proteindir ve daha çok buğday gibi ürünlerin kabuklarında bulunur. Normal yani sağlıklı bireylerin bağırsakları bu proteinin sindirimini yapabilir fakat çölyak hastaları yapamaz. İlk başta hissedilmez bu hastalık ama bağırsakta bulunan ve emilim işlevini üstlenen villuslar zamanla size hastalığınızı hissettirir. Tedavisi ne yazık ki yok. Doktorunuz size gluten free bir perhiz verecektir. Laktoz şekeri tüketemeyen insanlar gibi düşünün. Laktoz sütte bulunan bir şeker türüdü ve bazı insanların aynı glutende olduğu gibi laktoza karşı hassasiyetleri vardır ve yaşamları bpyunca laktoz free perhiz uygulamak zorundadırlar.

4. bitkisel besinlerde bulunan proteinler çözünürlüklerine göre ikiye ayrılır. asit ve alkalide çözebilen formları 'glutelin' alkolde çözünen formları 'prolamin' olarak adlandırılır. buğday, arpa, çavdar ve yulafta glutelin ve prolaminler eşit miktarda bulunduğundan su ile birleştiğinde ekmeğin kabarmasını sağlayan elastik yapıya neden olan 'gluten kompleksini' oluştururlar. tam tersi olarak, pirinç ve mısırda prolamin ve glutelin eşit miktarda bulunmadığından, bu tahılların unuyla yapılan ekmekler kabarmaz yani gluten kompleks oluşmaz.

çölyak hastalığı olanlarda buğday, arpa, çavdar ve yulafta bulunan prolaminler barsak duvarında toksik etki yapar. emilimden sorumlu villus dediğimiz parmak benzeri yapıların yıkımına sebep olur. ayrıca bu toksik materyal nedeniyle savunma sistemimizde hücresel yanıt artar ve normalde düşük olan humoral antikorlar dediğimiz Ig (gizlinot: immünoglobulin) a ve g'nin düzeylerini yükseltir (gizlinot: çölyak tanısında bu immunoglobulinlerin düzeyine bakılır).

5. Doktorum  roza hastalığı için 15 gün bırak dedi. Bırakalı 2 gün oldu, 51.7’den hop 50.9’a düştüm. Şişkinlik yok, daha hafif hissediyorum. Cildime etkisi ne olur bir şey demek için erken, 15 günün sonunda izlenimlerimi paylaşırım. 50 kilo olmak istiyordum ama umarım daha fazlasını vermem. 

6. ne yesem gaz yapan bir bünyem olduğunu düşünüyordum. çok hamurlu bir yemek yediğimde birkaç saat sonra kısa süreli bir iç sıkıntısı mutsuzluk yaşıyordum. ağız çevremde hep sivilce çıkıyordu. dermotologa gittiğimde gluten intoleransın olabilir bir kesmeyi deneyelim dedi. bir haftadır tüketmiyorum ve ikini günden itibaren gaz sorunum yok oldu ki bötülce yemeği falan yedim. sivilcelerimin görünümü hafifledi ve çok daha hafif hissediyorum. Bizim coğrafyamızda gluten intoleransı çok yaygınmış ama insanlar farketmiyorlarmış genelde. Çölyakdan bahsetmiyorum bu arada sadece sindirme güçlüğü bu. benzer şikayeti olan süslüler varsa bir deneme yapmanızı öneririm

7. Son kalan 3-5 kiloyu ne yapsam da veremediğim için;diyetisyenim glutensiz bir diyet uyguladı iki ay boyunca.O iki ayda vermem gerekn kiloları verdim;hayatımın en fit, en hafif dönemini geçirdim evet ama çok zor arkadaşlar.Glutensiz bir diyet sürdürülebilir değil bana göre.İşin kötüsü yeniden gluten içeren yiyecekler tüketmeye başladığımda ki sınırlı tüketim olmasına rağmen;verdiğim kiloyu geri aldım ne yazık ki.Sanırım hayatın her alanında olduğu gibi denge önemli yani çölyaklı değilseniz gluteni sıfırlamak çok akıllıca değil.

8. Kesinlikle gluten intoleransına sahip olduğumu düşünerek yazıyorum bunu çünkü çok kez karın ağrısı için doktorlara gittim. maalesef gittiğim hastanelerin hiçbirinde gluten/laktoz hassasiyeti testi yapılmıyordu bana hep saçma sapan ilaclar yazıp bir şeyimin olmadığını söyleyerek yolladılar. ama ileriki dönemde araştırıp bir doktor bulacağım. şöyle söyleyeyim ne zaman unlu, bulgurlu şeyler yesem bir iki saat ardından karnımda inanılmaz bir şişlik ve ağrı oluyor. bunu test etmek için çok kez bir gün sadece bulgur pilavı veya makarna yedim kesinlikle haklı olduğumu gösterdi. yüzünüz, vücudunuz şişiyor ve kilo vermek çok çok daha zor oluyor. bu topraklarda gluteni laktozu kesip eti de azaltmaya çalışmak aç kalmaya denk geliyor o yüzden ne yapacağımı bilmiyorum. gerçekten başka insanların zevk alarak yediği her şey sizin için inanılmaz bir sancıya dönüşüyor dışarıda ilk kez pizza yiyeyim dedim sancıdan ağlayarak eve dönmüştüm bir peynirli pizza yüzünden unutmuyorum o günü.

9. Glutensiz günlerde bedenimin yenilendiğini hissediyorum. Ve ne zaman ekmek ve türevlerinden birazcık bile yiyecek olsam ertesi gün ödem yapmış oluyor,  normalde olmayan bir karın çıkıyor yani herkeste olduğu gibi bende de anında bel çevresine yansıyor ki yaşıma göre oldukça iyi bir orana sahibim normalde, belim yaşıtlarımın çoğundan ince çünkü ağırlıklı olarak sağlıklı besleniyorum. Ekmeğin en çok tüketildiği kahvaltı öğününde yeterli miktarda yumurta, peynir ve salata tüketildiğinde ekmek çok da aranmıyor aslında. Arada karabuğday unundan kendim yapıyorum ya da güvendiğim bir yerden alıyorum. Bazen yulaf kepeği ile şahane krepler yapıyorum, hamur işi yeme isteğini anında kesiyor. :)

Ekmek ve türevleri kesinlikle bütün dengeyi alt üst ediyor. Gluten hassasiyeti sadece çölyak hastalarında yok, hepimizde var. Sadece karabuğday unundan yapılmamışsa ekmek gerçekten de hepimiz için zehir. Çavdar, siyez hiç fark etmiyor hepsi zehir... Çocukken bize yapılan en büyük kötülük ekmeğe alıştırılmamızdı bence. Ben bunu hem kendimde kırdım hem de kızımı büyütürken eline hiç ekmek vermedim ve şimdi nerdeyse reşit olmak üzere olan kocaman bir genç kız, her yemeği ekmeksiz yer; kahvaltıda bile yemez. İkimiz de kırk yılın başında törenle ekmek yiyoruz; işte güzel bir yere kahvaltıya gitmişiz özel bir ekmek gelmiş filan, focaccia mesela. :)

Tabii bitmiyor ki, bunun makarnası var, pizzası var; ben kaçamak hakkımı seyahatlere saklıyorum genelde. :) 

Tamamen kesemiyoruz gluteni. Fakat hiç olmazsa olabildiğince azaltmalıyız, hayatından tamamen çıkarabilenleri ise gerçekten yürekten tebrik ediyorum.

10. 2018'di intolerans testi yaptırdığımda. Buğdaya karşı vücudumun intoleransı çıktı. Bu test sonucu çıktıktan sonra akabinde yaptırdığım yerin diyetisyeni aradı ve neler yiyip neler yiyemeyeceğimi söyledi. İlk bir hafta çok zorlandım resmen aç gezdim çünkü henüz tam olarak ne yiyeceğimi bilemiyordum. İlk hafta yeşil mercimeğe abandım. Bir arkadaşım Buğday Göbeği adlı kitabı tavsiye etti. Onu da okumamla birlikte iyice araştırıp kendime yiyebileceklerimin listesini çıkardım. Diyetistenin de yönlendirmesi ile 3 ay vücudumu tamamen buğdaydan arındırdık. 3 ay sonunda gözlemlediklerim;

*6 kg verdim ancak 10 kg vermiş gibi görünüyordum.

*Kronik baş ağrılarım tamamen gitti.

*Sabahları enerjik uyanmaya başladım.

*Kan değerlerim iyiye gitti.

*Cildim pürüssüzleşti.

Ve 3 ayın üzerine hamile kaldım :) Beslenme düzenim değişti tekrar kilo aldım vs. Tekrar aynı disiplinle buğdaysız hayata dönmek istiyorum. Aslında alışınca gayet sürdürülebilir bir şey. Yapabilene tavsiye ederim. Çünkü şu an ki buğdayın herkese zarar var maalesef.