glutensiz diyet

1. buğday, yulaf, arpa, çavdar ve unlarını tüketmemek üzerine kurulmuş bir diyet olup çölyak hastaları için mecburi bir beslenme şeklidir. bu aralar canan karatay öncülüğünde yayılmaya başlayan bi glutensiz beslenme furyası var. çünkü kendisi her programda glutensiz beslenme çağrıları yapıyor. daha ilk kitabında karbonhidratı tamamen kesen hocamız neden birdenbire glutensiz ürünlere çark etti merak uyandırmıyor değil.

ekşi sözlük'ten bulduğum (link: http://time.com/2912311/eat-more-gluten-the-diet-fad-must-die/ bir yazı). yazılanlara göre glutensiz ürün tüketmek sağlığınız açısından çok da fark yaratmıyor. çünkü bir ürünün -örneğin kurabiye- glutensiz olması onun bir kurabiye olduğunu değiştirmiyor. kendinizi iyi hissettirmesinin de plasebo etkisi olacağı söyleniyor. ayrıca bu glutensiz diyetin büyüyen de bir pazarı var bu yüzden de herkes pastadan pay koparmaya çalışıyor.

şu anki türkiye koşullarına bakarsak, cebinizi boşaltacak bir diyet olduğunu söyleyebilirim. unu, makarnası falan gluten içerenlere göre en az 2-3 kat daha pahalı. şekeri oldukça azaltıp, paketlenmiş gıdaları hayatınızdan mümkün olduğunca çıkarırsanız bu diyete gerek kalmadan rahat rahat kilo verirsiniz.

ukte: (yazar: gozdee)

2. mecburi diyetim. glutensiz beslendiğinizi söylediğinizde herkes çok zor ve imkansızmış gibi şaşırıyor ve hayret ediyor. ancak glutensiz beslenme o kadar da zor bir beslenme türü değil. ekmek, kek, makarna, dışarıda yapılmış çorba, soslu etler, soslu sebzeler vs. yiyemiyorsunuz evet. ama yerine alternatif bulabileceğiniz ya da glutensiz formlarını yapabilceğiniz yiyecekler oldukça fazla. her tür pirinci, baklagilleri, patatesi, sossuz kuruyemişleri, tüm sebzeleri, tüm meyveleri yiyebiliyorsunuz. son zamanlarda popüler olan karabuğday, kinoa/quiona, chia tohumu gibi mecburi olmayan, destek yiyecekler de var. çikolataların hepsi olmasa da sevilenler genellikle glutensiz (nutella, toblerone vs.).

zor olan kısmı misafirliğe, dışarıda yemeğe, tatile gittiğinizde gereğinden çok telaşlanan arkadaşlarınız, akrabalarınızdır. ya da her yiyeceği sorgulamak, içeriğini öğrenmek, içeriği temiz de olsa çapraz bulaşmaya maruz kalıp kalmadığına emin olmaya çalışmaktır. "koca tencerede bir kaşık un var canım, ondan ne olacak" diyenler ile anlaşmaya çalışmaktır. ya da size söylemeden yemeğe un katıp, "acaba gerçekten hasta mı?", "acaba iyileşti mi?", "acaba yanlış teşhis mi?" denemesi yapanların sizi delirtmesine izin vermemektir.

iyi tarafından da bakmak gerekiyor bence biraz. paketli ve zararlı çoğu şeyi yiyemiyor olmak çok bir kayıp değil. aksine sağlıklı beslenmekten başka çıkışın olmadığı bir durum.

*edit: imla

3. "Kapitalizmin çok güzide oyunlarından biri." Diyerek ilk tanımımı yapayım.

Gluten aslında tahılların bir çoğunda bulunan bir proteindir ve tahılların unuyla yapılan hamurun esnek yapısının sebebidir. Çölyak hastalığı veya çölyak sprue denen hastalıkta ise, hastanın bu proteine karşı basitçe bir tanımlamayla allerjileri vardır diyebiliriz. Nasıl allerjisi olan insan allerjene maruz kalınca kızarıyor, kabarıyor, burnu/gözü akıyor, nefesi tıkanıyorsa çölyak hastalarında da bunun benzeri bağırsaklarında olur. Tanısı biraz çetrefillidir çünkü hastaların %75'i klasik klinik tabloya uymaz. Bu insanların sağlıklarını korumak için yapabilecekleri tek şey zorunlu olarak glutensiz diyettir.

Buraya kadar hiçbir sorunum yok. Amma velakin tamamen sağlıklı popülasyonun "sağlıklı beslenme ve yaşam" kisvesi altında glutensiz diyete teşvik edilmesi kapitalizm açısından anlamlıdor. Çünkü sistem tüketime dayanır ve her zaman yeni tüketim alanlarına ihtiyaç duyar. Ama bu popülasyonun gerek glutensiz diyetin ana akım oluşu, gerek bu reklamlara kanması sebebiyle bu diyete yönelmesi saçmalıktır, abesle iştigaldir.

Benim nacizane görüşüm olarak ise; glutenin zararıyla ilgili olarak, glutensiz diyetin ve ürünlerin patladığı bu dönemde glutenin zararlarıyla ilgili olarak çıkacak yeni bir makaleye hemen güvenilmemesi gerektiğidir. Emin olun sağlık sisteminin ve bilim dünyasının içinde "bilim davası"nı satacak biliminsanları (gizlinot: ???) mevcut. Haddime olmayan bir söz söylediğimi düşünebilirsiniz fakat benzer olaylar daha önceden oldu. (Gizlinot: gerçeği yansıtmayıp endüstriyi kollayan makaleler geçmişte yazılmıştır) çünkü sistemin iyilik hali, salt gerçeğin bilinmesinden ne yazık ki daha önemli olarak görülmekte.

"Peki bu akımın hiç mi iyi yanı yok a plopsy?" Derseniz bence var. Benim bildiğim kadarıyla eskiden glutensiz ürün seçeneği bu kadar çok değildi. Şimdi çok çeşitli ürünler ve yemek tarifleri mevcut. İkinci olaraksa pazar glutensiz ürüne doydukça fiyatlar yavaş yavaş düşecektir diye tahmin ediyorum. Bence bu ikisi de çölyak hastaları için oldukça iyi şeyler.

4. Bir süredir bu şekilde beslenmeye gayret ediyorum.gayret ediyorum çünkü o kadar çok şeyde gluten var ki çok büyük gayret ve emek istiyor.ben şimdilik sadece beslenme kısmında dikkat ediyorum ki bunun birde kozmetik kısmı var.. kendi ekmeğimi kendim yapıyorum dılarda mümkünse sebze ve ızgara et yemeye dikkat ediyorum..

Ben çölyak hastası değilim sadece hashimato hastası olduğum için gluten yememeye çalışıyorum öyle öneriliyor çünkü..gerçektende glutenş kesince şişlik, ödem vs kalmadı..

5. içinde (gbkz: gluten) içeren herhangi bir gıdanın yer almadığı beslenme şeklidir.

gluten intoleransımı keşfettikten sonra bir süre denemiş ancak sürekli hale getirememiştim bu beslenme şeklini. fakat kasım 2017'den beri gluteni hayatımdan tamamen çıkardım ve bundan sonra da kesinlikle tüketmeyi düşünmüyorum. aynı zamanda (gbkz: vegan)ım ve bu durumda yiyecek seçeneklerim iyice azalıyor ama kendimi o kadar iyi hissediyorum ki, düzenimi bir şekilde oturttum ve zorluk yaşamıyorum.

gluten tüketimini kesmemin bünyemdeki olumlu etkilerine gelecek olursak;

1. Ergenliğimden beri varolan ve bir türlü geçmek bilmeyen (gbkz: keratosis pilaris)'im tamamen iyileşti.

2. Gaz, şişkinlik, karın ağrısı ve ishal şikayetlerim ortadan kalktı.

3. Bağırsak hareketlerim daha düzenli hale geldi.

4. Kalori tüketimimi azaltmış olmamama, spor da yapmamama rağmen 7 kg verdim. Bunu glutenin vücutta yarattığı inflamasyonun yok olmasına bağlıyorum(gizlinot: başka bir bağlantı da vardır belki).

5. Sürekli yorgun hissetme halim ortadan kalktı.

6. Tek tük de olsa çıkan sivilceler tamamen yok oldu.

canım kek, börek, makarna, bulgur pilavı, kısır, irmik helvası, seitan'dan(gizlinot: saf gluten) yapılmış döner, burger(gizlinot: vegan) v.b. istemiyor mu? tabi ki istiyor! ama gluten tüketimi sonrası yaşayacağım sıkıntıları ve bu kadar zamandan sonra, vücuda bir kerecik giren glutenin bile komple atılması için en az 3 ay gerektiğini öğrenmem neticesinde irademi devreye sokuyorum ve glutensiz yaşamıma devam ediyorum. kaldı ki glutensiz gıda alternatifleri ve yerine konulabilecek şeyler de oldukça fazla.

şöyle bir tavsiyede bulunabilirim son olarak: eğer glutene karşı bir hassasiyetiniz olduğunu düşünüyorsanız, en az bir ay hayatınızdan çıkararak bir deneme yapın. eğer yaşadığınız sıkıntıların azaldığını veya ortadan kalktığını görüyorsanız, komple glutensiz beslenme seçeneğini bir değerlendirin. özellikle de tiroidle ilgili bir sıkıntınız varsa(gizlinot: haşimato gibi), glutensiz beslenmek sağlığınız için önemli bir adım olacaktır.

edit: imla

6. Gerçekten çok özendiğim diyet. Yani sağlıklı yaşamdır işte sorunca biri beslenmeme dikkat ediyorum falan demek çok iyi. Ama mantısız makarnasız böreksiz ne yiycem ben? Benim için hep havalı olacak bu diyeti yapanlar( hassasiyeti olanları demiyorum, bilerek bu beslenme tarzını benimseyenlerden bahsediyorum). Ama ben gerçekten yapamam. Ekmek olmayınca sofraya oturmayan insanım ben. Saygılarımı sunuyorum. 

7. Hashimoto tiroiditi olan kişilerin çoğunda gluten intoleransı olduğu için bu hastalarda faydalı olabilen beslenme çeşidi. Ancak çok önemli bir bug'ı var ki, glutensiz beslenicem derken insan nişastaya abanabiliyor. Sorun da şurada: hashimoto'da şekersiz de beslenmek gerekli. o yüzden adeta bir sağlıklı yaşam delisi instagram fenomenine dönüşüyorsunuz.

ben yaklaşık üç aydır glutensiz besleniyorum. önce gluteni, alışınca şekeri bıraktım. ne yiyosun o zaman demeyin, ben de bu durumdan şikayetçiyim çünkü (gizlinot: helpme!).

ama kronik baş ağrılarım çok çok azaldı, göbeğimdeki ve yüzümdeki şişlik indi, kilo vermem daha kolaylaştı, daha enerjiğim, uykulu halim tamamen yok oldu. ancak ben tedavime takviye olarak b12, magnezyum, çinko, d vitamini, selenyum da kullanıyorum.

bir intolerans durumu yoksa gluteni kesmenin mantıklı olmadığını doktorlar belirtiyor. Bu kadar çok kişinin bu durumdan memnun olması ise son zamanlarda alerjik reaksiyonların artmasına bağlanıyor.

8. glutensiz diyet glutensiz unla diyet değildir. öncelikle bu algının kırılması gerekiyor. glutensiz ürünlerin içeriğine bakıldığında gluten dışında herşeyin olduğu görülür. Nişasta bazlı ve ksantan gum ağırlıklı unlar ve bu unlarla yapılmış gıdaları da hayatınızdan çıkarıp protein-sağlıklı yağlar-dozunda karbonhidrat tüketirseniz glutensiz diyetin hakkını verirsiniz. Aksi takdirde glutenden kaçarken şekere tutulursunuz

9. bozup bozup tekrar döndüğüm beslenme şeklimdir. Fibromiyalji hastası olduğum için glutensiz beslenmek zorundayım, aksi taktirde fibromiyaljinin neden olduğu psikolojik, fizyolojik bir çok rahatsızlıkla başbaşa kalıyorum. alışınca zor değil aslında. benim gibi hamurişi görünce kendinden geçen biri bile becerebiliyorsa zor değildir gibi geliyor.

10. polikistik over teşhisi konulduğunda doğum kontrol haplarının yan etkilerine dayanamadığım için gluten ve şekeri bir anda bırakıp bu beslenme türünü denemeye karar verdim. altı haftadır glutensiz besleniyorum.

Öncelikle kistlere ne kadar etkisi oldu bilmiyorum ama korona bitene kadar baktırmayı düşünmediğim için o zamana kadar bu şekilde beslenicem.

Bu altı haftada bir kere bir tabak makarna, magnolia tatlısı (regl öncesi fire verdim), bir de son bir haftadır iki kere falan tam buğday ekmeğine tost yedim.

Başta ben de çok zor olacağını düşünmüştüm. En kritik sürecin ilk 21 gün olduğunu düşünüyorum. Şekeri ve gluteni çıkarmak bana çok iyi geldi. Uzun zamandır çok hafif hissediyorum. Sanki göbeğimdeki gitmeyen şişlik yok oldu. Kistik sivilcelerim gitti. Cildim güzelleşti.

Evden çalıştığım için iki hafta önce eve gluten sokmayacak sekilde bir stok yaptım. Çünkü biliyorum alırsam aklım hep onda kalacak :)

Arada kriz gelince bir parca bitter çikolata yiyorum. Onu da farkındalıkla yeme tekniğiyle yiyorum o bile yetiyor.

Genelde sabahları bir yumurta göz kararı süt ve bir kasik mısır unuyla omlet yapiyorum. Yanına zeytinle beni uzun süre tok tutuyor. Akşam yemeği olarak sectigim bir baklagille salata yapıyorum. Yanına ızgara mantar, tavuk.

Bazen pirinç pilavı yiyorum. O beni baya mutlu ediyor. Hem patates de serbest. Tabi nişastaya çok yüklenmiyoruz ama bu ikili zaten çoğu yemeğin yanına yapılan bir şey olduğundan bence glutensiz beslenmek aşırı zor bir şey değil.

Sebze yemekleri, baklagiller, unsuz corbalar. Bunları denemek serbest.

Arada tek seferlik kaçamaklar illa ki olacak. Çünkü çok takılınca zihin daha da zorlanıyor. Ben bunu diyet olarak değil yaşam tarzı olarak görüyorum. Beni daha iyi hissettirdiği ve sağlıklı beslenmeye teşvik ettiği için elimden geldiğince sürdüreceğim. Bence karantina döneminde hamur işine düşmemek için deneyebilirsiniz. Hem bu ekmeğe kim dokundu acaba, ekmeğimi mayalayım gibi dertleri de yok.

Bendeki sonuçlarını görmeye başladıkça burayı da zamanla güncellerim. Sizin de her türlü tavsiyenize açığım.