4.
-> Aknenin oluşmasına neler neden olur?
Oluşumunda bir çok faktör rol oynar. Genetik olarak yatkın kişilerde, yağ salgısının deri dışına atıldığı kıl-yağ bezi kanalında kalınlaşma ve buradaki hücrelerin yapışkanlığından dolayı kanalın tıkanmaya meyilli olması önemli bir faktördür.
Diğer faktörler, ergenlik döneminde artan yağ salgısının (sebum) bu kanalda birikerek (gbkz: komedon) adı verilen siyah ya da beyaz noktaları oluşturmasıdır.
Gözeneklerin tıkanmasında genetik faktörler kadar fiziksel faktörler de rol oynar. (yağlı kremler, sıcak hava, terleme artışı, makyaj ve uygun cilt temizleyicilerin kullanılmaması)
Akneye yol açan diğer sebepler arasında ise; bu tıkanan gözeneklerdeki sebuma bakterilerin yerleşmesi ve burada bir yangıya yani inflamasyona neden olması gelir. Bu şekilde oluşan aknede, cildimizde kızarıklık ve iltihaplanmış sivilceler görülebilir.
-> Aknenin nedeni karaciğer bozukluğu mudur?
Akne ile karaciğer bozukluğu arasında bir ilişki bulunmamaktadır ve bu iki hastalık arasında kurulan sıkı bağ tamamen bir hurafeden ibarettir.
** Diyet ile akne arasında bir ilişki var mıdır? **
Yapılan bazı bilimsel çalışmalarda akne ile yediğimiz gıdalar arasında direk bir bağlantı bulunamamıştır. Ancak son zamanlarda yapılan çalışmalarda yüksek (gbkz: glisemik indeks)i olan gıdalarla (gizlinot: Glisemik indeksi yüksek olan besinler, kan şekerinin hızla yükselmesine ve bunun sonucunda da pankreasın depolanmış insülininin hızla kana verilmesine ve kandaki insülin miktarının hızla yükseltmesine sebep olur) aknenin tetiklendiği belirtilmektedir. Bu yüzden bu tür gıdaların aşırı miktarda alınması ve tek yönlü olarak kullanılması önerilmemektedir.
(Yüksek (gbkz: glisemik indeks)i olan gıdalar: patates, beyaz ekmek, beyaz pirinç, beyaz şeker, işlenmiş meyve suları, muz (olgun), karpuz, krakerler, mısır cipsi ve mısır gevreğidir.)
Bunun dışında bazı hastalarda çekirdek, yağda kızartma, çikolata gibi yağlı, kalori değeri yüksek ve hemen kana karışan gıdalardan sonra akne şiddetinde bir artma tariflemektedir. bu hastaların akne şikayetini arttırdığını düşündüğü bu tip gıdalardan uzak kalmasında fayda vardır.
-> (gbkz: Adet düzensizliği) ile akne arasında bir bağlantı var mı?
Eğer bayan hastada akne ergenlik döneminde olmadığı halde ileri yaşta başlıyorsa, beraberinde adet düzensizliği, kilo vermede zorlanma, çene, karın, sırt ve meme başı çevresinde aşırı kıllanma şikayetlerinden bir veya birkaçı varsa hormon bozukluğu açısından değerlendirilmesi gerekir. Bu hastalarda özellikle yumurtalık kisti, yani (gbkz: polikistik over) hastalığından şüphelenilir. Bu hastalıkta sivilce şikayeti oldukça dirençlidir ve tedavisi erkeklerde kullanılan akne tedavisinden oldukça farklıdır.
Genel olarak unutulmaması gereken ise adet dönemlerinde çoğu bayanda akne şikayetinin artabileceğidir. bu, hormonların neden olduğu doğal bir süreç olup bir hastalık belirtisi değildir. Ayrıca gebelikte de hormonların etkisiyle akne şiddetlenebilmektedir.
-> Akneyi sıkmak önerilir mi?
Hayır, kesinlikle akneyi sıkmak, oynamak önerilmez. Bazı akne tiplerinde ancak doktor gözetiminde akne lezyonları boşaltılabilir. Kurcalanan aknede iltihap yayılabilir, kızarıklık artabileceği gibi, iz kalma riski de artar.
-> Akne nasıl tedavi edilir?
Hafif aknelerde sadece yıkama ürünleri ve kremler yeterli olabilirken, orta-ağır aknede ve hormonal
aknede ağızdan hap kullanımı gerekir. Bu haplar arasında en çok kullanılanlar antibiyotikler, A vitamini türevi ilaçlar ve doğum kontrol ilaçlarıdır, fakat bunlar doktor gözetiminde ve kontrolünde uygulanmalıdır. Bunun dışında lazer, kimyasal cilt soyma (peeling), deri içine iğneyle ilaç verilmesi de kullanılan yöntemler arasındadır. Unutulmaması gereken her hasta birbirinden farklıdır ve her hastanın tedavisi ayrıdır.
> Günümüzde akne tedavisinde başlıca 4 yol izlenmektedir.
1) Destekleyici tedavi: Bu tedavide hastalara deriyi temizleyecek çok sayıda temizleyici kozmetolojik ürünler, sindetler, gül suyu, soda ve sabunlar önerilmektedir.
2) Topikal tedavi: Bu basamakta komedolitikler (azelaik asit, retinoik asit, benzoil peroksit, salisilik asit vb), antibiyotikler (tetrasiklin, nadifloksasin, klindamisin, sodyum sulfasetamid, azitromisin) veya bunların kombinasyonları doktor gözetiminde önerilmekte ve belli bir süre kullanılmaktadır.
3) Sistemik Tedavi: İlk iki tedavinin yetersiz kaldığı olgular sistemik tedavilerle tedavi edilmektedir. Bu tedaviler antibiyotikler (azitromisin, tetrasiklin) ve vitamin A derivesi olan izotretinoin tedavisidir. Bu ilaçların da ne kadar kullanılacağına dermatolog karar vermelidir.
4) Diğer yöntemler: Aknenin güneş maruziyeti sonrası hafiflemesi nedeniyle günümüzde çeşitli ışık tedavileri ve lazer tedavileri kullanılmaya başlanmıştır. Bu amaçla KTP (potassium titanyl phosphate) lazer, 585 ve 595-nm pulsed dye lazer, diod lazer, radyofrekans ve fototerapi ile ilgili yapılan çalışmalar bulunmaktadır. Bu tedavilerin etkinlikleri farklı ve tartışmalı olup maliyetleri de yüksektir. Özellikle akne skarlarının tedavisinde ablatif (deriyi soyarak tedavi eden) ve nonablatif lazerler başarıyla uygulanmaktadır.
5) Kombine tedavi: İlk dört maddede bahsedilen tedavilerin çeşitli kombinasyonları hekim tarafından önerilebilmektedir.
** Güneş ile aknenin ilişkisi var mıdır? **
Güneş ışınları akneyi hafifletebilmektedir. Ultraviyole, inflamasyonu baskılayarak etkili olmaktadır. Ancak cilt tipine uygun, yağsız güneşten koruyucu ürünler tercih edilmeli ve direk güneş altında durulmamalıdır.
> verilen tedavilerin etki göstermesi için en az 2-3 hafta geçmesi beklenmelidir. Bu nedenle tedavide en önemli nokta; sabırlı olmak, hekimle uyumlu olmak, verilen önerilere uymaktır.
alıntı: (link: http://www.turkdermatoloji.org/files/file/Akne_bilgilendirme_brosuru_calisma_grubu_rapor_9_07_2013.pdf http://www.turkdermatoloji.org/files/file/Akne_bilgilendirme_brosuru_calisma_grubu_rapor_9_07_2013.pdf)
kirazsekeri
pelur
lavanta
mattelipsbrighteyes